Της Θωμαής Σιώπη, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Το καλοκαίρι έφτασε για ακόμη μια χρονιά και επιτέλους ήρθε η ώρα να ξεχυθούμε στις παραλίες ανέμελοι και να απολαύσουμε τη θάλασσα. Ή και όχι! Η περίοδος του καλοκαιριού αναμφισβήτητα αποτελεί μια περίοδος αυξημένου άγχους για την εικόνα σώματος και τις ανασφάλειές μας, λόγω τις επικείμενης μας έκθεσης χωρίς την ασφάλεια των ρούχων μας. Έτσι, λίγους μήνες πριν την πρώτη μας εμφάνιση φροντίζουμε να ξεκινήσουμε κάποια δίαιτα, να γραφτούμε στο γυμναστήριο, με το φόβο ότι το σώμα μας δεν θα είναι έτοιμο για την παραλία. Λίγους μήνες πριν, κάνουν την εμφάνισή τους και τα σχετικά αφιερώματα στα περιοδικά «Πως να αποκτήσεις το τέλειο σώμα για μπικίνι» ή «Χάστε κιλά γρήγορα». Βομβαρδιζόμαστε από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με φωτογραφίες καλλίγραμμων, μαυρισμένων και αδύνατων γυναικών. Και είναι τόσο δύσκολο να θυμάσαι την ώρα που τις κοιτάς πως ούτε το μοντέλο της φωτογραφίας δεν είναι έτσι στην πραγματικότητα. Οι καλά επεξεργασμένες φωτογραφίες φροντίζουν να κρύψουν κάθε ψεγάδι (κυτταρίτιδα, ραγάδες, φακίδες, ουλές, κ.λπ.), καθιστώντας το αποτέλεσμα ουτοπικό. Ακόμη και για μια γυναίκα με αυτοπεποίθηση το να μην γίνει επικριτική με τον εαυτό της αυτή την εποχή του χρόνου, αποτελεί πρόκληση.

Η εικόνα σώματος αναφέρεται στις αντιλήψεις, σκέψεις και συναισθήματα του ατόμου σε σχέση με το σώμα του και πως νιώθει σε αυτό. Με άλλα λόγια, είναι το πως βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη ή αυτό που έχουμε στο μυαλό μας όταν φανταζόμαστε το σώμα μας. Δεν βασίζεται σε γεγονότα, αλλά στη δική μας εκτίμηση, φαντασία, υποθέσεις, και συναισθήματα και αλλάζει όπως και η διάθεσή μας. Όσο είμαστε παιδιά εκτιμούμε τη μοναδικότητα και την ομορφιά μας χωρίς αμφισβήτηση.

Καθώς μεγαλώνουμε, όμως, αυτή η αντίληψη αλλάζει και διαμορφώνεται εν μέρη από τα πρότυπα της κοινωνίας. Για κάποιους το σώμα γίνεται πηγή μεγάλης απογοήτευσης, καθώς πιστεύουμε ότι θα είμαστε αποδεκτοί μόνο εάν δείχνουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Η προσωπική μας αξία γίνεται συνώνυμη με την εξωτερική μας εμφάνιση.

Η σωματική δυσαρέσκεια αναφέρεται στις αρνητικές, πολλές φορές επικριτικές, σκέψεις του ατόμου σχετικά με το σώμα του. Είναι πλέον τόσο διαδεδομένο να είμαστε δυσαρεστημένοι από τα σώματά μας που σχεδόν μοιάζει φυσιολογικό. Αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε πόσο επιβλαβές είναι για μας να κατακρίνουμε συνέχεια το σώμα που μας κουβαλάει, να το μισούμε, να μας προκαλεί ντροπή, απέχθεια, και άγχος. Γινόμαστε αχάριστοι και αναρωτιόμαστε γιατί ο Θεός μας αδίκησε έτσι, και θεωρούμε ότι μόνο οι άλλοι είναι όμορφοι, ενώ εμείς είμαστε αποτυχημένοι. Πιστεύουμε ότι αν αλλάξουμε και καταφέρουμε το επιθυμητό βάρος και την τέλεια εικόνα όλη η αγάπη, η ευτυχία και η δόξα που επιθυμούμε θα έρθει. Ξεχνάμε, όμως, το πιο σημαντικό, ότι το τέλειο σώμα δεν είναι η μοναδική πηγή ευτυχίας.

Πολλοί άνθρωποι, λοιπόν, πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξουν το πως δείχνουν, για να νιώσουν καλύτερα για τον εαυτό τους, ενώ αρκεί να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε το σώμα μας και πως σκεφτόμαστε για αυτό. Αρχικά πρέπει να καταλάβουμε ότι το σώμα μας μας ανήκει, ασχέτως σχήματος ή μεγέθους. Το αν θέλουμε να χάσουμε κιλά είναι δική μας υπόθεση και κανενός άλλου. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μας πει πως πρέπει να δείχνουμε. Οι άνθρωποι εξ ορισμού είναι ατελείς. Αν παρατηρήσουμε πόσο διαφορετικά είναι τα σώματα των ανθρώπων γύρω μας (ποικιλία στα σχήματα, μεγέθη, χρώματα) θα καταλάβουμε ότι είναι αυτό που μας κάνει μοναδικούς και αυθεντικούς. Οι πραγματικοί άνθρωποι δεν είναι τέλειοι, και οι τέλειοι άνθρωποι δεν είναι πραγματικοί.

Θετική εικόνα σώματος είναι όταν το άτομο έχει ρεαλιστική αντίληψη του σώματός του, του βάρους και του σχήματος, και βλέπει το σώμα του όπως πραγματικά είναι. Αποδέχεται και εκτιμάει τα σημεία του σώματός του, ακόμη και τα ψεγάδια του, και καταλαβαίνει ότι η εξωτερική εμφάνιση δεν έχει καμία σημασία όσον αφορά το χαρακτήρα του και την προσωπική του αξία. Αισθάνεται περήφανος για τη μοναδικότητά του. Νιώθει άνετα και όμορφα στο σώμα του, χωρίς όμως να βάζει σε κίνδυνο την υγεία του, λόγω ανθυγιεινού τρόπου ζωής. Πως μπορούμε να αποκτήσουμε θετική εικόνα σώματος;

1. Ένας τρόπος να αλλάξουμε την αντίληψη που έχουμε για το σώμα μας είναι να αλλάξουμε το πως μιλάμε σε αυτό και για αυτό. Όταν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη μας, συνήθως, έως πάντα, εστιάζουμε στα άσχημα κομμάτια του, επικρίνοντας και σχολιάζοντας. Έτσι κατακλυζόμαστε από αρνητικά συναισθήματα απογοήτευσης, άγχους, και θλίψης. Δοκιμάστε την επόμενη φορά που θα κοιταχτείτε στον καθρέφτη να εστιάσετε μόνο σε εκείνα τα σημεία που σας αρέσουν και επιβραβεύστε τον εαυτό σας, θαυμάστε τον. Εστιάστε στο πόσο δυνατό και υγιές είναι το σώμα σας και στο τι μπορεί να κάνει (αγαπημένες δραστηριότητες). Παρατηρείστε πως αισθάνεστε, πως αλλάζει η διάθεσή σας προς το καλύτερο. Προσπαθήστε να το κάνετε σε καθημερινή βάση, αποφεύγοντας να σχολιάσετε αρνητικά, μέχρι που να γίνει μια συνήθεια.

2. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε ρεαλιστικά ποια κομμάτια της εμφάνισης σας μπορούν να αλλάξουν και ποια όχι. Για παράδειγμα το ύψος ή ο σωματότυπος δεν μπορεί να αλλάξει, άρα όσο και να στεναχωριέστε γι’ αυτό είναι ανώφελο. Όσον αφορά τα κομμάτια που μπορούν να αλλάξουν (βάρος, μυϊκή μάζα, κ.λπ.), ξεκινήστε θέτοντας μικρούς ρεαλιστικούς στόχους. Αποφύγετε να θέσετε μη ρεαλιστικούς στόχους (π.χ. να χάσετε 10 κιλά σε 1 μήνα), γιατί κάτι τέτοιο είναι αδύνατο και επικίνδυνο για την υγεία. Η αποτυχία του στόχου θα σας κάνει να νιώσετε ακόμη πιο άσχημα (αίσθημα αποτυχίας) και να παρατήσετε τη προσπάθειά σας ολοκληρωτικά.

3. Φροντίζουμε το σώμα μας και το περιποιούμαστε όλο το χρόνο, όχι μόνο όταν πρόκειται να εκτεθεί στα μάτια του κόσμου. Όσο περισσότερο το φροντίσουμε τόσο καλύτερα για την υγεία μας και την ποιότητα ζωής μας. Από την άλλη, όσο το βασανίζουμε και το τιμωρούμε με διατροφικούς περιορισμούς, φαρμακευτικά σκευάσματα, και υπερβολική γυμναστική τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να αρρωστήσει μελλοντικά. Είναι σημαντικό να θυμάστε να μην γυμνάζεστε με το κίνητρο να διορθώσετε αυτό που σιχαίνεστε, αλλά με σκοπό να βελτιώσετε το σώμα σας, την αντοχή σας, την ευλυγισία σας, και να είστε υγιείς.

4. Πολλές φορές ο περίγυρος μας είναι αυτός που σχολιάζει αρνητικά την εμφάνισή μας ή μας πιέζει να αλλάξουμε, γιατί πολύ απλά δεν μοιάζουμε με αυτούς ή με αυτό που έχουν στο μυαλό τους. Όταν λοιπόν σας κάνουν αρνητικά σχόλια που σας ενοχλούν και σας στεναχωρούν, απλά εξηγήστε τους ότι τα λόγια τους δεν σας βοηθούν, αντιθέτως σας πληγώνουν, και ότι επιθυμείτε να σταματήσουν. Επιπλέον εξηγήστε τους ότι δεν γίνεται να είμαστε όλοι ίδιοι και ότι εσείς νιώθετε καλά όπως δείχνετε.

5. Αποφύγετε να συγκρίνετε τον εαυτό σας με τον κόσμο γύρω σας. Συνήθως τείνουμε να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με άτομα που είναι τελείως διαφορετικά από εμάς, ή ακόμη χειρότερα με τα μοντέλα. Είναι ανώφελο να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Γι’ αυτό το μοναδικό μέτρο σύγκρισης είναι ο ίδιος μας ο εαυτός.

6. Τέλος, όπως δεν μας αρέσει να μας επικρίνουν και να μας σχολιάζουν, έτσι δεν είναι ωραίο να το κάνουμε και εμείς στους άλλους. Ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να κάνει ότι θέλει στο σώμα του, ακόμη κι αν εμείς είμαστε αντίθετοι με αυτό.

Το να μάθουμε να αγαπάμε το σώμα μας θέλει χρόνο και χρειάζεται πολύ εξάσκηση. Η λύση δεν είναι να κλείσουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας στα διάφορα ερεθίσματα (περιοδικά, τηλεόραση, αρνητικά σχόλια), αλλά να κατανοούμε τι βλέπουμε, να αποφασίζουμε για το πως θέλουμε να τα ερμηνεύουμε και πόσο αφήνουμε να μας επηρεάζουν. Να θυμάστε πάντα ότι δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους, αυτό είναι αδύνατο. Σημασία έχει να είμαστε υγιείς και να εστιάζουμε σε αυτά που έχουν πραγματική σημασία.

Στην περίπτωση που δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε την εικόνα του σώματός σας και τα αρνητικά συναισθήματα που σας προκαλεί, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Καλό Καλοκαίρι!

Θωμαή Σιώπη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Μητροπόλεως 31 (2ος όροφος), Βέροια
Τηλ: 2331125058
www.pliroforiodotis.gr/tsiopi