Με τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας στις βουνοκορφές του Τόμαρου

Του Νίκου Τσιαμούρα

Μια μαγευτική περιπλάνηση στις βουνοκορφές του Τόμαρου, στα χωριά του Δήμου Δωδώνης χτισμένα με την Ηπειρώτικη αρχιτεκτονική και στο μαντείο των Δελφών. Βρισκόμαστε στην Ήπειρο, τραχιά και ορεινή περιοχή, ήταν η περιοχή βορειοδυτικά της αρχαίας Ελλάδας. Κατοικούνταν από τις ελληνικές φυλές των Χαόνων, Μολοσσών και Θεσπρωτών. Απέκτησε φήμη στη διάρκεια της βασιλείας του Πύρρου της Ηπείρου. Η ονομασία προέρχεται από το επίθετο άπειρος, την δωρική προφορά της λέξης ήπειρος και της αποδόθηκε από τους Κερκυραίους που αναφέρονταν στη γη απέναντι τους, με την έννοια της μεγάλης έκτασης ξηράς.

Αφήσαμε στα δεξιά μας τα Γιάννινα και την λίμνη της με τους μύθους και τις ιστορίες του Αλή – πασά και της κυρά Φροσύνης και συνεχίζουμε για Κοπάνη και Βαρυάδες. Την κοιλάδα που διανύουμε τώρα μεταξύ Θεριακλησίου και Κοπάνης , τα αρχαία χρόνια η Ιερά οδός περνούσε από το ίδιο σημείο και κατέληγε στο μαντείο των Δελφών. Ο οικισμός της Κοπάνης αναφέρεται στο χρυσόβουλλο του Ανδρόνικου Β ΄ Παλαιολόγου το 1319 μ. Χ.
Το βουνό που θα ορειβατήσουμε σήμερα βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης των Ιωαννίνων. Ανατολικά περικλείεται από τα Αθαμανικά όρη και δυτικά από τα όρη του Σουλίου. Στις βόρειες βραχώδεις και απότομες πλαγιές βρίσκεται το αρχαίο μαντείο της Δωδώνης. Έχει την τύχη να βρίσκεται πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης και να δανείζεται κάτι από την αίγλη του.

Έχει αρκετές πηγές και ρέματα. Μεγάλο μέρος καλύπτεται από βλάστηση. Πουρνάρια, φρύγανα και δρυς. Μαύρη πεύκη και έλατα. Την Άνοιξη πλήθος από αγριολούλουδα γεμίζουν και ομορφαίνουν τις πλαγιές του βουνού. Καμπανούλες, ίριδες, άσπρο χωνάκι, κίτρινες και μπλέ βιόλες, ανεμώνες και πρίμουλες. Η πανίδα έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το ανεξέλεγκτο κυνήγι. Υπάρχουν ελάχιστα πουλιά, μικρά θηλαστικά, λίγοι λαγοί και αλεπούδες. Κάποτε βασίλευαν οι αετοί και τα όρνεα, σήμερα δεν υπάρχουν δυστυχώς.

Στα όρη του Σουλίου και στην Ολύτσικα εντυπωσιάζουν με τον ατίθασο καλπασμό τους τα άγρια άλογα. Κατάγονται από το άλογο των Βαλκανίων (Balkan Pony ). Ανάλογα με το περιβάλλον όπου διαβιούσαν εξελίχτηκαν δυο τύποι, ο ορεινός και ο πεδινός. Τον χειμώνα κατεβαίνουν σε χαμηλότερα υψόμετρα και το καλοκαίρι καλπάζουν στις βουνοκορφές. Από εδώ πηγάζουν οι ποταμοί, Αχέρων και Λούρος.

Ποταμός Αχέρων=χωρίς χαρά, ο ποταμός της θλίψης. Η ονομασία του προέρχεται από τη λέξη ΄΄άχος΄΄ που σημαίνει θλίψη, αναφερόμενη στη θλίψη του θανάτου. Στην ελληνική μυθολογία ο ΄΄ψυχοπομπός΄΄ Ερμής έκανε τον διάπλου του ποταμού και παρέδιδε τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη.

Αφήσαμε την Εγνατία οδό και πήραμε πορεία για Βαρυάδες. Στους πρόποδες του βουνού και στη δεξιά πλευρά όπως ταξιδεύουμε βρίσκεται η Δωδώνη. Η Δωδώνη, ιστορική περιοχή της Ελλάδος, γνωστή κυρίως για το αρχαίο θέατρο και το μαντείο της. Το μαντείο του Δία στη Δωδώνη, θεωρείται το αρχαιότερο της ελληνικής γης.

Οι πρώτοι ιερείς και ιερομάντες του μαντείου ήταν οι Σελλοί, ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού Μελιγγοί στην αρχαιότητα. Ο Ηρόδοτος αναφέρει, όταν ρώτησε για την ίδρυση του, οι ιέρειες του ναού του είπαν ότι δυο μαύρες περιστέρες, έφυγαν για τη Θήβα, η πρώτη πήγε στη Λιβύη που ίδρυσε το ναό του Δία και η δεύτερη πήγε και κάθισε σε μια βελανιδιά όπου μίλησε με ανθρώπινη φωνή στους Δωδωναίους , να χτίσουν μαντείο για τον Δία.

Η Δωδώνη είναι το μέρος εκείνο όπου ο Δίας φανερωνόταν ως φίλος των ανθρώπων με τη φωνή της φύσης. Λέγεται ότι οι χρησμοί δίνονταν με το θρόισμα των φυλλωμάτων των δένδρων και τους ήχους μιας πηγής. Η θεά Αθηνά πήρε κομμάτι ξύλο από το μαντείο και το έβαλε στην πλώρη της Αργούς πριν ξεκινήσει για την Αργοναυτική του εκστρατεία, ο Ιάσονας.

Ο Οδυσσέας πήρε χρησμό από εδώ για την επιστροφή του στην Ιθάκη, καθώς και ο ήρωας Αινείας από την Τροία, όταν, μετά την καταστροφή της, έλαβε χρησμό για το μέρος που θα έκτιζε τη νέα του πόλη στη Ρώμη.

Φθάσαμε στο χωριό Βαρυάδες , προετοιμασία για ανάβαση. Βρισκόμαστε στους πρόποδες του βουνού, ο Σύλλογος επισκέπτεται και ορειβατεί για πρώτη φορά στην περιοχή.

Η ορειβασία στο άγνωστο βουνό μόλις άρχισε. Η πορεία μας ξεκινά από τον χωματόδρομο που αρχίζει από το ξωκλήσι του προφήτη Ηλία ( 860μ.) και ανεβαίνει προς το οροπέδιο που βρίσκεται στις πλαγιές της Ολύτσικας σε υψόμετρο 1240 μέτρων. Ανεβαίνοντας συναντάμε την πρώτη διακλάδωση, πάμε αριστερά και όχι προς τις κεραίες.

Μετά από μια ανάβαση δύσκολης πορείας ανάμεσα από χαμηλή βλάστηση και πουρνάρια και χωρίς καθόλου σημάδια μονοπατιού φθάνουμε στον ΄΄ κάμπο΄΄. Ένα πλάτωμα με πράσινα λιβάδια για τη βοσκή των ζωντανών και πετρόκτιστες καλύβες αφημένες στην ερημιά του πρωινού. Σε μια παράκαμψη του δρόμου υπάρχει μια δεξαμενή και δίπλα της μια βρύση με νερό τρεχούμενο και δροσιστικό. Συνεχίζουμε συναντάμε το μονοπάτι που ανηφορίζει για τη ΄΄λάκκα'' που είναι ευδιάκριτο και ομαλό. Ανεβαίνοντας όμως τη λάκκα το έδαφος γίνεται όλο και πιο πετρώδες.

Στον πρώτο αυχένα το μονοπάτι μας γίνεται αρκετά ασαφές και στη συνέχεια σταδιακά σβήνει. Οδοιπορούμε πλέον πάνω σε σκληρό έδαφος της ιδιαιτέρως ανηφορικής πλαγιάς. Από το οροπέδιο μέχρι την κορυφή χρειάσθηκαν περίπου 2 ώρες απαιτητικής ορειβασίας. Το τελευταίο τμήμα της διαδρομής εξ αιτίας του εδάφους και της απότομης ανηφόρας είναι αρκετά κουραστικό. Πλησιάζουμε στην κορυφή, απρόσιτη και φοβερή.

Το παγωμένο χιόνι που υπάρχει στις απόκρημνες βουνοκορφές δεν μας τρομάζει. Συνεχίζουμε.... τώρα η μια κορυφή διαδέχεται την άλλη χωρίς τέλος .

Επιτέλους μετά από μια 4αωρη πορεία από μια ορειβασία γεμάτη αντιθέσεις φθάσαμε στην ψηλότερη κορυφή της Ολύτσικας. Αφεθήκαμε στο δέος.

H θέα ίσως είναι η καλύτερη που έχουμε συναντήσει μέχρι τώρα. Μπροστά μας ξεδιπλώνεται ανάγλυφα όλη η Ήπειρος, η ματιά μας φτάνει ως την περιοχή της Βόρειας Ηπείρου, του Ιονίου πελάγους και της δυτικής Στερεάς Ελλάδας.

Επιστροφή .....

Αφήσαμε πίσω μας το τραχύ το πετρώδες το ατίθασο βουνό και πήραμε το μονοπάτι της επιστροφής. Μια μακρινή απόδραση , μια ορειβασία μας δημιουργεί πάντα ταξίδια και παιχνίδια μυαλού.

Υ.Γ. Συγχαρητήρια και στους 11 συν ορειβάτες που σήμερα ορειβάτησαν σε ένα τόσο δύσκολο και απαιτητικό βουνό.

Για τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος