Νέο lockdown: Μείνετε ευέλικτοι, μείνετε θετικοί, μείνετε δυνατοί!

Της ψυχολόγου Παρασκευής Αγγελή

Δεύτερο lockdown και τα πράγματα άρχισαν να γκριζάρουν! Η υπομονή των ανθρώπων  χάνεται, μαζί και η ελπίδα. Η αγωνία του τι μέλλει γενέσθαι φλερτάρει με τον καθένα μας. Η εισβολή του κορωνοϊού στη ζωή μας έχει αλλάξει την καθημερινότητά μας, προκαλώντας απώλειες σε όλα τα επίπεδα. Απώλειες ανθρώπινων ζωών, ψυχικές απώλειες, υλικές και κοινωνικές απώλειες. Πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα ξαφνικά απαγορεύονται, απουσιάζουν ή τροποποιούνται.

Όλα τα παραπάνω έχουν δημιουργήσει στους ανθρώπους αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος και πολλές φορές θυμό. Σ’ όλο αυτό που συμβαίνει έρχεται να προστεθεί και η αίσθηση της απειλής της υγείας, καθώς και η αίσθηση της αβοηθησίας, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να ανατρέψουμε ή να αντιμετωπίσουμε επαρκώς την κατάσταση. Ταυτόχρονα δημιουργείται τεράστια αίσθηση ανασφάλειας, ανησυχίας και αβεβαιότητας στον πληθυσμό, διότι δεν γνωρίζουμε μέχρι πότε θα συνεχιστεί η κατάσταση. Αυτό από μόνο του δημιουργεί μεγάλη εσωτερική ένταση, μια μεγάλη συναισθηματική πίεση. Και όλα όσα νιώθουμε είναι δικαιολογημένα, γιατί ο εγκέφαλός μας δεν έχει καταγράψει καμία παρόμοια εμπειρία, όχι μόνο βιωματικά, αλλά και αφηγηματικά και είναι λογικό να μην ξέρουμε πώς να το αντιμετωπίσουμε.

Τα αρνητικά συναισθήματα εντείνονται τόσο εξ αιτίας της οικονομικής δυσχέρειας που προκάλεσε ο Κορωνοϊός, όσο και με τον περιορισμό των επισκέψεων στους ηλικιωμένους γονείς μας, λόγω φόβου μετάδοσης του ιού, αλλά και με το να βλέπουμε τα παιδιά μας να παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερη διαδικτυακή συμπεριφορά εξάρτησης, με διαταραχές ύπνου και δυσκολίες στη συγκέντρωσή τους, όπως και στην τήρηση του καθημερινού τους προγράμματος.

Οφείλουμε λοιπόν να βρούμε τρόπους να κρατηθούμε δυνατοί, σωματικά και ψυχικά! Το ανθρώπινο είδος επιβίωσε εδώ και εκατομμύρια χρόνια, χάρη στους έμφυτους μηχανισμούς προσαρμογής που διαθέτει. Και σαφώς δε θα περιέλθει σε αφανισμό με αυτή την πανδημία. Ο άνθρωπος ελίσσεται και αναπροσαρμόζεται στα εκάστοτε δεδομένα, το μόνο που χρειάζεται είναι χρόνος.

Η απάντηση στο «τί μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε την ψυχική μας ηρεμία;» δεν είναι εύκολη. Δεν υπάρχει μια «συνταγή» που να ταιριάζει σε όλους, ο καθένας μας είναι διαφορετικός. Σε γενικές γραμμές όμως, υπάρχουν στρατηγικές που μπορούμε να υιοθετήσουμε για να διατηρηθούμε υγιείς, σε κάποιες από τις οποίες αναφέρθηκα σε προηγούμενο άρθρο μου. Ενδεικτικά υπενθυμίζω κάποιες: 1) Προσπάθησε να διατηρείς έναν υγιεινό τρόπο ζωής, φρόντισε τη διατροφή σου, τον ύπνο σου, κάνε γυμναστική στο σπίτι. 2) Η επαρκής πληροφόρηση (μια ώρα την ημέρα και όχι πριν τον ύπνο) και όχι η υπερπληροφόρηση σχετικά με την πανδημία, λειτουργεί βοηθητικά. Είναι πολύ σημαντικό να «φιλτράρουμε» τις πληροφορίες που λαμβάνουμε. 3) Δικτυώσου με τους αγαπημένους σου. Επικοινώνησε με φίλους και συγγενείς, μέσω e-mail, τηλεφώνου, skype, social  media. Δείξε την αγάπη και την τρυφερότητά σου. 4) Αφιέρωσε χρόνο σε χόμπυ, διάβασε βιβλία, δες ταινίες,  μαγείρεψε, κ.λ.π. 5) Οργάνωσε δραστηριότητες με τα παιδιά σου, παιχνίδι, δουλειές, κ.λ.π. 6) Χρησιμοποίησε τον χρόνο σου για ενδοσκόπηση. Αξιολόγησε τον εαυτό σου, βελτίωσε ότι δεν σου αρέσει. 7) Ζήτα βοήθεια από ειδικό αν τη χρειάζεσαι. Μην ντρέπεσαι και μην τη φοβάσαι. Είναι δύσκολη περίοδος για όλους. 8) Κάνε θετικές σκέψεις. Εκπαίδευσε το μυαλό σου να σκέφτεται θετικά και έτσι θα ενεργεί.

Επειδή λοιπόν δε γνωρίζουμε πόσο θα κρατήσει η πανδημία, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για αξίες, οι οποίες θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα:

Αλληλεγγύη. Να βοηθάμε τον διπλανό μας, τον συνάνθρωπο μας. Τη δείχνουμε σε στιγμές δύσκολες, αδύναμες. Τότε εμφανίζεται και είναι τόσο δυνατή σαν λέξη, αλλά και σαν πράξη. Να νοιάζεσαι τον άλλον!

Αποδοχή. Συνειδητοποιούμε ότι δε μπορούμε να τα ελέγξουμε όλα. Μπορούμε μόνο να ελέγξουμε όλα όσα εμείς μπορούμε να κάνουμε και όσα περνάνε από το χέρι μας. Ίσως αυτό μας βοηθήσει να είμαστε πιο ήρεμοι και χαλαροί.

Ειλικρίνεια. Ας είμαστε ειλικρινείς. Είναι δύσκολο να βρούμε θετικά συναισθήματα στην απαισιοδοξία που έχει δημιουργήσει η κρίση της πανδημίας μέσα μας. Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αισθανθεί άσχημα. Μία υγιής συναισθηματική ζωή περιλαμβάνει και αρνητικά συναισθήματα. Ας τα αναγνωρίσουμε και ας τα αποδεχτούμε.

Ευγνωμοσύνη. Ευγνωμοσύνη για αυτά που έχουμε, γι’ αυτά που είχαμε και δεν τα βλέπαμε, δεν τα εκτιμούσαμε. Ευγνωμοσύνη πρωτίστως για την υγεία μας, για όλα όσα μπορούμε να σκεφτούμε, να ονειρευτούμε.

 Συντροφικότητα. Ξαφνικά είμαστε όλη μέρα με τον άνθρωπό μας, με τα παιδιά μας. Τι τεράστια, μεγάλη ευκαιρία είναι αυτή! Το επιζητούσαμε καιρό, χωρίς να μπορούμε να το έχουμε. Μας δίνεται η δυνατότητα να ξαναγνωριστούμε, να περάσουμε χρόνο μαζί, να αφηγηθούμε ιστορίες, να μιλήσουμε.

Συμβουλή μου:

Είτε μας αρέσει είτε όχι, η πανδημία του COVID-19 θα παραμείνει για λίγο ακόμα στις ζωές μας. Και παρ’ όλο που ενδέχεται να μετριάσουμε τους κινδύνους που θα έχει στην υγεία μας στο εγγύς μέλλον, οι οικονομικές επιπτώσεις της μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια. Ας ενστερνιστούμε την πανδημία ως κάτι που μπορούμε να μετατρέψουμε σε μια θετική εμπειρία, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, ας τη δούμε ως μία πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα και με τον πιο θετικό τρόπο. Το αν μια δυσκολία αντιμετωπίζεται ως μια κρίση ή ως μια ευκαιρία, εξαρτάται από το αν εστιάζουμε σε αυτό που χάνεται ή σε αυτό που μπορεί να αποκτηθεί.

Όσο διαρκεί η κρίση, μπορούμε να αναπροσαρμόσουμε τους στόχους της ζωής μας, να δημιουργήσουμε νέες ρουτίνες, που να λειτουργούν στην κατάσταση του «νέου φυσιολογικού». Ας εκμεταλλευτούμε αυτό το διάλειμμα από τη «φυσιολογική ζωή», για να εστιάσουμε σε όσα είχαν παραμεληθεί, επειδή ήμασταν πολύ απασχολημένοι. Ας συνεχίσουμε να κάνουμε όνειρα, ας συνεχίσουμε να προγραμματίζουμε πράγματα. Ίσως μέσα από αυτή την περιπέτεια, να επανεκτιμήσουμε την καθημερινότητά μας, την οποία θεωρούσαμε δεδομένη.

Δεν θα είμαστε οι ίδιοι μετά από αυτή την καταιγίδα. Αλλά αυτή είναι και η πρόκληση. Να καταφέρουμε να βρούμε τα δυνατά σημεία μέσα μας. Να πιστέψουμε ότι από μια δύσκολη συγκυρία μπορούμε να βγούμε πιο δυνατοί. Ίσως το πιο σημαντικό απ' όλα είναι να αναγνωρίσουμε τι αισθανόμαστε. Και να μας επιτρέψουμε να το νιώσουμε και να μπορέσουμε να το εκφράσουμε. Τότε θα νιώσουμε πιο ανάλαφροι, ίσως και πιο ελεύθεροι!