Καλοκαίρι και τσιμπήματα από μέλισσες - σφήκες

Καλοκαίρι. Περίοδος διακοπών αλλά και των υμενοπτέρων (μέλισσες, σφήκες αλλά και μια ειδική κατηγορία, με διαφορετικό όνομα ανάλογα με το γεωγραφικό διαμέρισμα της χώρας μας· σκούρκος ή μπάμπουρας ή σερσέγκι ή ντάβανος στα μέρη μας). Με την εμφάνιση τους παραμονεύει πάντα η πιθανότητα νυγμών (τσιμπημάτων). Έτσι λοιπόν, είτε ξεφύγουμε στη θάλασσα, είτε στο βουνό, καλό είναι να είμαστε ενημερωμένοι για τις αλλεργικές αντιδράσεις από νυγμούς υμενοπτέρων και πώς να τις αντιμετωπίσουμε.

Γενικά για τα παιδιά οι νυγμοί από κάποια μέλισσα ή σφήκα-«σφηκοειδές», δεν είναι επικίνδυνοι, παρά το ότι προκαλούν έντονο πόνο. Περίπου το 3% των παιδιών θα εμφανίσει συστηματική αντίδραση (αναφυλακτική ή αρκετά συναφή, δηλαδή) μετά από κάποιο τσίμπημα. Τα πράγματα για τους ενήλικες είναι λίγο πιο επικίνδυνα, με το ποσοστό να ανέρχεται στο 7% περίπου.

Όταν τσιμπηθούμε από ένα υμενόπτερο μπορεί να συμβούν τα εξής:

Α) απλή αντίδραση: στο δέρμα εμφανίζεται ένας πομφός (επηρμένο ερυθρό εξάνθημα), μεγέθους 1 εκατοστού περίπου.Κάτι πολύ σημαντικό: σε περίπτωση τσιμπήματος μέλισσας, υπάρχει εναπόθεση κεντριού, το οποίο πρέπει να αφαιρεθεί. Όχι πιάνοντας το, γιατί έτσι θα πατήσουμε μια κύστη που βρίσκεται στην άκρη του και θα απελευθερώσουμε στο δέρμα και το υπόλοιπο δηλητήριο, αλλά σπρώχνοντας το με κάποιο λεπτό αντικείμενο, π.χ . μια κάρτα. Ξεπλένουμε με νερό και σαπούνι και, ανάλογα με το προσβεβλημένο σημείο, μπορούμε να τοποθετήσουμε για λίγο πάγο. Χρήσιμο είναι να κουβαλάμε ένα στικ αμμωνίας. Το δηλητήριο των υμενοπτέρων είναι όξινο και τείνει να «εξουδετερωθεί» από την αμμωνία που είναι αλκαλική. Αν ο πομφός φτάσει σε μέγεθος τα 2-3 εκατοστά και διαρκέσει αρκετά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιο αντισταμινικό και μια τοπική κρέμα κορτιζόνης.

Β) εκτεταμένη αντίδραση: ορίζεται έτσι όταν το εξάνθημα-βλάβη, έχει διάμετρο μεγαλύτερη των 10 εκατοστών και διάρκεια μεγαλύτερη των 24 ωρών. Σίγουρα θα υπάρχει έντονος κνησμός, οπότε το αντισταμινικό καθίσταται απαραίτητο. Θα χρειαστούμε μια πρώτη ιατρική εκτίμηση για το τι περαιτέρω αγωγή θα χορηγηθεί. Σε δεύτερο χρόνο, κρίνεται απαραίτητη μια αλλεργιολογική εκτίμηση.

Γ) γενικευμένη αντίδραση: στην περίπτωση αυτή έχουμε εκδηλώσεις πέρα των τοπικών δερματικών. Συστηματικές δηλαδή, όπως γενικευμένη κνίδωση ή πολύ χειρότερα, δύσπνοια, ζάλη, οίδημα γλωττίδας («κλείσιμο του λαιμού» πιο απλά), αναφυλακτικό σοκ.

Αν είναι γνωστό ότι, το άτομο είναι αλλεργικό, πρέπει να του χορηγήσουμε την ένεση αδρεναλίνης που κανονικά θα πρέπει να φέρει μαζί του, διαφορετικά αν δεν έχει κάποιο αντίστοιχο ιστορικό, θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο κοντινότερο τμήμα επειγόντων. Σε δεύτερο χρόνο θα χρειαστεί μια εκτίμηση από αλλεργιολόγο για τη συνταγογράφηση κάποιου σετ αντιμετώπισης πιθανής μελλοντικής αντίδρασης και εκπαίδευση πάνω σ΄αυτό, αλλά και για τη δρομολόγηση της απευαισθητοποίησης στο δηλητήριο της μέλισσας ή της σφήκας.

Ας αναφέρουμε όμως κάποια μέτρα πρόληψης των τσιμπημάτων στις διακοπές:

1) να αποφεύγουμε να φοράμε ρούχα με ιδιαίτερα έντονα χρώματα (προτιμότερα το λευκό, το μπεζ). Αν χρησιμοποιηθεί δίκυκλο είναι φρόνιμο να φοράμε μακριές μπλούζες και παντελόνια

2) τα υμενόπτερα προσελκύονται από τα αρώματα. Γι αυτό καλύτερα να χρησιμοποιούμε αντιηλιακά χωρίς άρωμα.

3) να μην καταναλώνουμε σε υπαίθριους χώρους γλυκά, φρούτα και αναψυκτικά γιατί σύντομα κάποια μέλισσα ή σφήκα θα θέλει να δοκιμάσει..

4) αν μας ακολουθήσει κάποιο σμήνος υμενοπτέρων είναι σημαντικό να αναζητήσουμε καταφύγιο σ' ένα κλειστό χώρο ή να πέσουμε μέσα στο νερό

5) κοντά στα σκουπίδια θα συναντήσουμε αρκετές μέλισσες ή σφήκες

6) αν πάμε μετά από αρκετό καιρό στο χωριό, να ελέγξουμε τα συρτάρια, τις ντουλάπες, κάτω από τις σκεπές, τις υδρορροές, γιατί μπορεί να έχουν δημιουργηθεί φωλιές σφηκών

7) αν σας επιτεθούν μέλισσες ή σφήκες καλύψτε το κεφάλι σας και τον τράχηλο σας, περιοχές στις οποίες το τσίμπημα δυνητικά μπορεί να δώσει πιο σοβαρές εκδηλώσεις.

Ευχαριστούμε τον Αλλεργιολόγο Παίδων-Ενηλίκων, κ. Καραντουμάνη Δημήτρη για τις χρήσιμες πληροφορίες του, ο οποίος σας εύχεται καλό καλοκαίρι, χωρίς απρόοπτα!