Έχει άσθμα το παιδί μου; Επεισόδια «βρογχόσπασμου» στην προσχολική ηλικία

Γράφει ο Δημήτρης Αρ. Καραντουμάνης, Αλλεργιολόγος Παίδων - Ενηλίκων

Η έναρξη της σχολικής περιόδου σηματοδοτεί την επανεμφάνιση ιογενών λοιμώξεων. Σε κάποια παιδιά αυτές συνοδεύονται από επεισόδια συριγμού ή «βρογχόσπασμου» όπως αλλιώς περιγράφονται και οι μάσκες με τα εισπνεόμενα φάρμακα γίνονται απαραίτητοι σύμμαχοι. Ιδιαίτερα όταν αυτά τα επεισόδια είναι αρκετά τότε γεμίζουν με ανησυχία το γονιό για την πιθανότητα το παιδί του να έχει άσθμα.

Το άσθμα στην προσχολική ηλικία αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα από μόνο του. Χαρακτηρίζεται από τη μεταβλητότητα των εκδηλώσεων του. Στα βρέφη τα συχνά επεισόδια συριγμού απαιτούν τον αποκλεισμό εναλλακτικών διαγνώσεων. Τα ευχάριστα νέα είναι ότι περίπου το 60% των βρεφών με συριγμό θα είναι υγιή στη σχολική ηλικία.

Ποια παιδιά όμως είναι υποψήφια για επιμονή των επεισοδίων και μετά τα πρώτα 6 έτη ζωής ή ακόμα και για ανάπτυξη αλλεργικού άσθματος; Τα πράγματα δε φαίνονται ανησυχητικά όταν ο βήχας και η δύσπνοια συνοδεύουν τις ιώσεις μόνο 2-3 φορές το χρόνο, όταν τα νυχτερινά συμπτώματα δεν είναι συχνά και όταν το παιδί μεταξύ των επεισοδίων έχει απρόσκοπτη δραστηριότητα, άσκηση και δεν αναπαράγει συμπτώματα με άτυπα ερεθίσματα όπως το γέλιο και το κλάμα. Καθετί που ξεφεύγει από το παραπάνω μοντέλο απαιτεί σκεπτικισμό. Ιδιαίτερα έχουμε αρκετές πιθανότητες ανάπτυξης αλλεργικού άσθματος κατά τη σχολική ηλικία όταν το παιδί έχει ιστορικό εκζέματος ή τροφικής αλλεργίας, όταν υπάρχει γονιός με ιστορικό άσθματος και ιδιαίτερα αν υπάρχουν πρόωρες ευαισθητοποιήσεις σε αλλεργιογόνα που «χτυπούν» το αναπνευστικό. Το κάπνισμα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και η έκθεση σ’ αυτό τους πρώτους μήνες ζωής προδιαθέτει επίσης σε επιμονή.

Η διάγνωση σ’ αυτήν την ηλικία βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και στην κλινική εξέταση. Αλλεργιολογικός εργαστηριακός έλεγχος δίνεται επικουρικά, με προοπτικό σκοπό. Σε ειδικά κέντρα είναι εφικτή η διενέργεια ενός είδους «παιδικής σπιρομέτρησης», της ταλαντωσιμετρίας.

Η συμπτωματική θεραπεία (π.χ. βρογχοδιασταλτικά με τη βοήθεια μάσκας) είναι λίγο-πολύ γνωστή. Αντικείμενο πολλών μελετών είναι η ρυθμιστική αγωγή, δηλαδή η καθημερινή αγωγή που δίνεται σε παιδιά με συχνά επεισόδια συριγμού. Συνήθως επανεκτιμάται ανά τρίμηνο έχοντας ως στόχο ενδιάμεσα τον έλεγχο των συμπτωμάτων, και την πρόληψη των εξάρσεων της νόσου. Βασίζεται κυρίως στα εισπνεόμενα στεροειδή και στην από του στόματος μοντελουκάστη. Παρ’ όλα αυτά, τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι η ρυθμιστική αγωγή δεν αναστέλλει τη φυσική πορεία προς την ανάπτυξη αλλεργικού άσθματος στη σχολική ή εφηβική ζωή. Μόνο η ανοσοθεραπεία, η οποία όμως μπορεί να εφαρμοστεί μετά την ηλικία των 5 ετών, φαίνεται να αλλάζει τη ροή του πράγματος προς την παραπάνω κατεύθυνση.

Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό. Έτσι και το άσθμα της προσχολικής ηλικίας έχει πολλά πρόσωπα και χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση σε κάθε παιδί.