Ενισχύεται και αναβαθμίζεται η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση

Ψηφίσθηκε το βράδυ της Πέμπτης 18 Ιανουαρίου 2024 από την Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με τίτλο «Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης».

Σκοπός του σχεδίου νόμου αποτελεί η συνολική αναβάθμιση όσον αφορά στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, με στόχο να αποτελέσει πρώτη και αξιόπιστη επιλογή για πολλές νέες και νέους. Ειδικότερα:

• Τα ΙΕΚ αναβαθμίζονται και μετονομάζονται σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ). Επιδιώκεται οι ΣΑΕΚ να αποκτήσουν έναν εξαιρετικά διευρυμένο ρόλο σε ό,τι αφορά στην ενεργό διασύνδεση των καταρτιζόμενων και των αποφοίτων τους με την αγορά εργασίας σε τοπικό, περιφερειακό και κλαδικό επίπεδο.
• Επιπλέον, στις ΣΑΕΚ, από τον Φεβρουάριο του 2024 ενσωματώνονται 130 νέοι Οδηγοί Κατάρτισης.
• Ιδρύονται τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΕΕΚ) για την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όλων των δομών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και τη σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας και την τοπική οικονομία. Σε κάθε ΚΕΕΚ θα συνυπάρχουν και θα αλληλεπιδρούν, Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ-Π.ΕΠΑ.Λ), Εργαστηριακά Κέντρα, Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης ή ΣΑΕΚ, ενώ θα παρέχεται και το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας. Για την ίδρυση ενός Κ.Ε.Ε.Κ. θα πρέπει να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο (campus) τουλάχιστον μία δομή εκπαίδευσης, μία δομή κατάρτισης κι ένα εργαστηριακό κέντρο (ΕΚ), ενώ θα δοθεί έμφαση σε πρόσθετα κριτήρια, όπως οι χώροι διδασκαλίας, οι υλικοτεχνικές υποδομές, η προσβασιμότητα για ΑμεΑ και η εγγύτητα με μέσα μεταφοράς. Εκτιμάται ότι θα ιδρυθούν περίπου 60 ΚΕΕΚ – campuses σε όλη την επικράτεια, εκ των οποίων τα περισσότερα θα είναι στοχευμένα θεματικά.
• Ιδρύονται και λειτουργούν τα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ) ως οργανικές μονάδες των ΚΕΕΚ. Τα ΓΕΑΣ θα συνεργάζονται με επαγγελματικούς φορείς, θα μελετούν και θα επεξεργάζονται στατιστικά δεδομένα, και θα μεριμνούν για την κάλυψη των επαγγελματικών αναγκών των σπουδαστών. Μέσω υπηρεσιών εξατομικευμένης συμβουλευτικής οι μαθητές/μαθητευόμενοι/καταρτιζόμενοι θα ενημερώνονται για τα χαρακτηριστικά και τις επαγγελματικές προοπτικές του επαγγέλματος που επιλέγουν καθώς και για τις δυνατότητες διαπερατότητας σε επόμενες βαθμίδες εκπαίδευσης.
• Δημιουργείται ψηφιακή πύλη ενημέρωσης ΓΕΑΣ μέσω της οποίας θα περιέχονται: οι ειδικότητες που προσφέρει η κάθε εκπαιδευτική δομή (ΕΣΚ/ ΕΠΑΛ/ ΙΕΚ/ Μεταλυκειακό έτος - Τάξη μαθητείας), το θεσμικό πλαίσιο για την Πρακτική Άσκηση/Μαθητεία, συχνές ερωτήσεις, στοιχεία υπευθύνων επικοινωνίας για παροχή πληροφοριών σε καταρτιζόμενους και επιχειρήσεις, ο κατάλογος επαγγελματιών-επιχειρήσεων σε τοπικό επίπεδο (δήμου-κοινότητας-όμορων δήμων) με στοιχεία του υπεύθυνου επικοινωνίας, το πεδίο αναγγελίας από τις επιχειρήσεις για αναζήτηση μαθητών/ μαθητευομένων/ καταρτιζομένων/ αποφοίτων για Πρακτική Άσκηση/ Μαθητεία/ μόνιμη απασχόληση καθώς και στατιστικά στοιχεία για την επαγγελματική εξέλιξη και αποκατάσταση των αποφοίτων.
• Γενικεύονται σε όλα τα ΕΠΑ.Λ οι ειδικές προβλέψεις των Πρότυπων ΕΠΑΛ. Έτσι, από τον Σεπτέμβριο του 2025 θα αποτελούν κανόνα για όλα τα ΕΠΑΛ της χώρας θεσμοί και λειτουργίες όπως η Επιτροπή Συντονισμού του Πρότυπου Επαγγελματικού Λυκείου, η πρακτική άσκηση των μαθητών, η εφαρμογή νέων προγραμμάτων σπουδών και η εναρμόνισή τους με τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, η δημιουργία εικονικών επιχειρήσεων. Τα Π.ΕΠΑ.Λ θα συνεχίσουν να υφίστανται και να λειτουργούν ως κύτταρα καινοτομίας, εντάσσοντας στην καθημερινότητά τους και εξελίσσοντας ακόμα περισσότερες πρακτικές που σταδιακά θα καθιερώνονται για όλα τα ΕΠΑ.Λ.
• Ενισχύονται τα Εργαστηριακά Κέντρα με σύγχρονο εξοπλισμό ύψους 114 εκατομμυρίων ευρώ.

Στην ομιλία του ο Υπουργός Παιδείας, θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Η παρούσα μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Παιδείας είναι η πρώτη από πολλές που θα ακολουθήσουν αλλά νομίζω ότι έχει μία ιδιαίτερη συμβολική αξία να ξεκινάει κανείς από την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση ακριβώς επειδή εκεί θέλουμε να δώσουμε ένα πρόσθετο κέντρο βάρους. Πιστεύουμε ότι εκεί υπάρχει μία πολύ σημαντική ευκαιρία για τη χώρα. Μια ευκαιρία την οποία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε και μέσα από αυτόν τον νόμο επιδιώκουμε να το πετύχουμε περαιτέρω. Το πλαίσιο, συνολικά, της μεταρρύθμισης που πρέπει να γίνει στην παιδεία πρέπει να ακουμπήσει τα πάντα. Ακριβώς για αυτό θέλουμε να δώσουμε πάρα πολύ μεγάλη έμφαση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση μέσω του Σχεδίου Νόμου που καταθέτουμε σήμερα, ανάμεσα σε άλλα. Δεν είναι όμως μόνο το Σχέδιο Νόμου.

Ο νόμος του 2020 περιλάμβανε πολλές καινοτομίες, καινοτομίες που αυτή τη στιγμή περαιτέρω αξιοποιούμε. Και εδώ θέλω να πω και να υπογραμμίσω μία φιλοσοφική διάσταση ότι για εμάς τα νομοθετήματα είναι ζωντανά, δεν διστάζουμε να τα βελτιώνουμε διαρκώς. Εγώ θα έλεγα ότι, ο οποιοσδήποτε μηχανικός γνωρίζει ότι εάν δεν βελτιώνει διαρκώς το δημιούργημά του, το δημιούργημα αυτό παύει να μπορεί να ανταποκρίνεται μέσα στο χρόνο ακόμη και στο ίδιο, το original πρόβλημα, το αρχικό που ήθελε να λύσει.

Αυτή την κουλτούρα προσπαθούμε να τη μετουσιώνουμε, με ειλικρίνεια, σε οτιδήποτε κάνουμε.

Έτσι, σε αυτό το πλαίσιο, αξιοποιώντας αυτές τις προβλέψεις του νόμου και με δεδομένο ότι οι βελτιώσεις αντανακλώνται και στους αριθμούς. Εδώ, θα αναφέρω ενδεικτικά ότι σε ό,τι αφορά στα ΕΠΑΛ το 2018 η συμμετοχή ήταν της τάξης του 28% και τώρα είναι κάπου στο 33,5%. Είναι μία θετική μεταβολή. Η μεταβολή αυτή φαίνεται και αντανακλάται.

Αλλά προφανώς δεν μπορούμε να μείνουμε σε αυτό. Διότι εάν τεθεί, ορθά, το ερώτημα από οποιονδήποτε από εσάς «ποιο είναι το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση;» πολύ ορθώς όλοι μας θα πούμε ότι είναι της τάξης 48% με 50%. Άρα πρέπει να καλύψουμε δρόμο. Για εμάς αυτός ο νόμος έρχεται να συμβάλει στο να καλύψουμε μέρος αυτής της διαδρομής. Εμείς αυτό το οποίο θέλουμε να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε και να δώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες, συνολικά, με όλες τις μεταρρυθμίσεις που θα κάνουμε, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ευκαιρίες σε νέους Έλληνες πολίτες, σε νέες Ελληνίδες.

Αυτό είναι το πρώτο βήμα από πολλά. Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα. Πρέπει να κάνουμε πάρα πολύ μεγάλες αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αξιοποιώντας όλες εκείνες οι οποίες έγιναν από τη δική μας μεριά την τελευταία τετραετία. Και χρειάζεται να θέσουμε τη χώρα σε κίνηση. Διάλογος και συζήτηση θα υπάρξει θεωρήστε τα δεδομένα, προβλέπεται άλλωστε και από τις θεσμικές παραμέτρους της διαβούλευσης. Αυτό όμως που θα υπάρξει ακόμη περισσότερο θα είναι ορμή, ταχύτητα, μεταρρυθμιστική φορά και διάθεση για πολύ μεγάλες αλλαγές».