Νομοσχέδιο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

Στο Υπουργικό Συμβούλιο παρουσίασε η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέωςτο νομοσχέδιο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού- «Ζούμε Αρμονικά ΜΑΖΙ, Σπάμε τη Σιωπή!». Το σχέδιο νόμου, που θα τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια προς επεξεργασία και ψήφιση στη Βουλή, συμπληρώνει πρωτοβουλίες που ήδη έχει αναλάβει στην ίδια κατεύθυνση και εφαρμόζει το Υπουργείο, καθώς η πρόληψη και η αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας αποτελεί προτεραιότητα, όπως:

1. Απασχόληση 3.200 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών [από περίπου 1.600 το 2019].
2. Θεσμοθέτηση Συμβούλου Σχολικής Ζωής σε κάθε σχολική μονάδα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πρόκειται για εκπαιδευτικό που αποτελεί το πρώτο σημείο αναφοράς για μαθητές που θέλουν να μοιραστούν κάποιον προβληματισμό, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
3. Υποστηρικτικοί φορείς (Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης, ΚΕΔΑΣΥ) παρεμβαίνουν άμεσα, με επιτόπια παρουσία, στα σχολεία, προς υποστήριξη σε κάθε εμφανιζόμενο περιστατικό. Από το 2018-2019 έχει αυξηθεί κατά 152% η συνολική δαπάνη για τις υποστηρικτικές δομές.
4. Συνεργασία με αρμόδιους φορείς για στοχευμένες παρεμβάσεις στα σχολεία (π.χ. έκδοση εγκυκλίου με οδηγίες του Εργαστηρίου Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των μαθητών κατά τη διάρκεια της πανδημίας τον Απρίλιο του 2021).
5. Εισαγωγή των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Γυμνάσιο με θεματικές για σεξουαλική διαπαιδαγώγηση (για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος), τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη συμπερίληψη και την ψυχική και συναισθηματική υγεία και πρόληψη με στόχο τη δημιουργία κουλτούρας πρόληψης της σχολικής βίας και την καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού αλλά και την ενημέρωση και ενδυνάμωση των παιδιών, ώστε να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και βία.
6. Επιμορφώσεις σε πάνω από 125.000 εκπαιδευτικούς σε σχετικά θέματα, στο πλαίσιο επιμορφώσεων για τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων. Αν και η επιμόρφωση είναι προαιρετική, την έχει παρακολουθήσει σχεδόν το 100% του συνόλου των στοχευμένων εκπαιδευτικών.
7. Τα 166 Νέα Προγράμματα Σπουδών και τα νέα σχολικά εγχειρίδια που θα τα συνοδεύουν καλλιεργούν το πνεύμα κατά της βίας και των διακρίσεων (π.χ. μέσα από τα κείμενα στα μαθήματα της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας).

Το Πρόγραμμα «Ζούμε Αρμονικά ΜΑΖΙ, Σπάμε τη Σιωπή!» εντάσσεται σε αυτή την προσπάθεια. Συμπληρώνει τις παραπάνω δράσεις ενώ ταυτόχρονα αποτελεί πολυεπίπεδη, οργανωμένη και εξειδικευμένη απάντηση του ΥΠΑΙΘ σε φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού. Ειδικότερος σκοπός του Προγράμματος είναι η πρόληψη, εκπαιδευτική προσέγγιση, αντιμετώπιση και προστασία παιδιών και εφήβων από κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού και η δημιουργία ασφαλών, ενταξιακών σχολικών και εκπαιδευτικών περιβαλλόντων ικανών να προάγουν την αρμονική ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και πρόοδο όλων των μαθητών/τριών και εκπαιδευμένων. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα: στελέχη εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς. Στο πλαίσιο του προγράμματος προβλέπονται:

1. Νέες δομές για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας.
   • Σε κεντρικό επίπεδο, επιτροπή εμπειρογνωμόνων που έχει την ευθύνη για την εποπτεία και την επιμέλεια του προγράμματος, καθώς και τη συναγωγή σχετικών συμπερασμάτων.
   • Σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, τετραμελείς Ομάδες Δράσης, αποτελούμενες από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης, έναν Σύμβουλο Εκπαίδευσης, ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό.
   • Σε επίπεδο σχολικής μονάδας, ο Διευθυντής μαζί με έναν εκπαιδευτικό που ορίζεται από εκείνον (στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση) ή τον Σύμβουλο Σχολικής Ζωής (στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) θα είναι Υπεύθυνοι Αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού.
2. Συστηματικές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών.
   • Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) θα αναπτύξει στοχευμένο επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Άμεσος στόχος είναι η επιμόρφωση των Ομάδων Δράσης των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης και των Υπεύθυνων Αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού των σχολικών μονάδων μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας του προγράμματος.
   • Ήδη διενεργούνται επιμορφώσεις για θέματα διαχείρισης σχολικής βίας, όπως για παράδειγμα το Σεπτέμβριο του 2022, σε 202 στελέχη εκπαίδευσης.
3. Πλατφόρμα για αναφορές περιστατικών ενδοσχολικής βίας.
   • Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ την αναπτύσσει σε συνεργασία με την κεντρική επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Σε αυτήν, οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά ανώνυμα ή επώνυμα και οι γονείς μόνο επώνυμα. Θα δοθεί έτσι η δυνατότητα σε περισσότερα θύματα σχολικού εκφοβισμού να μιλήσουν και να υποστηριχθούν.
   • Αποδέκτες των αναφορών θα είναι οι Υπεύθυνοι Αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού της οικείας σχολικής μονάδας που θα μπορούν να επιληφθούν αμέσως των περιστατικών αυτών ενώ θα ενημερώνονται και οι Ομάδες Δράσεις των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης.
   • Οι Ομάδες Δράσης θα συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις με τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά τους για τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας που έλαβαν χώρα μαζί με τις προτάσεις τους, και θα τις υποβάλλουν στον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης ο οποίος θα ενημερώνει τακτικά το ΥΠΑΙΘ, εξασφαλίζοντας τη χάραξη μελλοντικής πολιτικής ενάντια στην ενδοσχολική βία βάσει δεδομένων.
   • Η πλατφόρμα θα περιέχει επίσης καλές πρακτικές, ενημερωτικό και επιμορφωτικό υλικό προς ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας, λειτουργώντας έτσι ως ο κεντρικός ψηφιακός κόμβος του ΥΠΑΙΘ για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό.