Η βία δεν χωράει στη ζωή μας

Γράφει η Λίνα Τουπεκτσή

Το τελευταίο διάστημα το μεγαλύτερο μέρος της επικαιρότητας μονοπωλείται από πράξεις βίας σε διάφορες μορφές της και ιδιαίτερα κατά παιδιών και γυναικών.

Το αποτέλεσμα της άσκησης βίας, εκτός από την ακραία μορφή της στέρησης της ανθρώπινης ζωής, μπορεί να είναι σωματικό, ψυχολογικό ή και τα δύο.

Η βία δυστυχώς πλέον εμφανίζεται στην κοινωνία μας ως ένας σχετικά κοινός τύπος ανθρώπινης συμπεριφοράς που ασκείτε από άτομα οποιασδήποτε ηλικίας και έχει μια σειρά αρνητικών επιπτώσεων σε όσους τη βιώνουν και ιδιαίτερα στα παιδιά.

Η βία διαφέρει ανάλογα με την φύση ή τα κίνητρα της, όμως ο παρονομαστής είναι κοινός, δηλαδή η βία είναι πολύπαραγοντική, που σημαίνει ότι κανένας μεμονωμένος παράγοντας δεν ευθύνεται για τη βίαιη συμπεριφορά, αντίθετα, προκύπτει από έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από το κοινωνικό ή πολιτισμικό περιβάλλον του βίαιου ατόμου.

Η βία κατά των γυναικών είναι μια από τις πιο συχνές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει βαθιές ρίζες στην ανισορροπία ισχύος μεταξύ των φύλων. Αποτελεί απειλή για την υγεία των γυναικών, αλλά και των παιδιών τους και περιορίζει τη συμμετοχή τους στην κοινωνία καθώς και τις ευκαιρίες στη ζωή. Η ενδοοικογενειακή βία αναφέρεται πλέον και στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά την περίοδο του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, ως ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα που επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες. Η εξήγηση του φαινομένου δεν είναι εύκολη αφού δομείται στα κοινωνικά πρότυπα, τις οικονομικές καταστάσεις και τις σχέσεις εξουσίας με βάση το φύλο.

Παρά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και τα μέτρα για την πρόληψη της, παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα με τρομερές επιπτώσεις. Ο πατριαρχικός χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας είναι ένας από τους κύριους λόγους ενδοοικογενειακής βίας. Η φτώχεια επίσης είναι ένα κρίσιμο στοιχείο που τροφοδοτεί την ενδοοικογενειακή βία, όπως και η οικονομική εξάρτηση των γυναικών από τους συντρόφους τους.

Η ενδοοικογενειακή βία είναι καταστροφική τόσο για το θύμα όσο και για κάθε παιδί που μπορεί να εμπλέκεται. Τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες ή δέχονται βία κινδυνεύουν να αναπτύξουν μακροπρόθεσμα προβλήματα συμπεριφοράς και ενδεχομένως μεγαλώνοντας να γίνουν πιο επιρρεπείς στο να ενεργούν βίαια.

Η βία κατά των παιδιών περιλαμβάνει πολλές μορφές όπως η κακομεταχείριση, σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική βία, παραμέληση βρεφών, παιδιών και εφήβων, εκφοβισμός, ενδοοικογενειακή, σεξουαλική κλπ. Η βία κατά των παιδιών έχει δια βίου επιπτώσεις στην υγεία και την ψυχολογία των παιδιών.

Για να περιοριστεί η ενδοοικογενειακή βία, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν οι θεμελιώδεις αιτίες του προβλήματος, αλλά και η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία βλέπει τις γυναίκες. Αυτό συνεπάγεται την προώθηση της ισότητας των φύλων και την αμφισβήτηση των πατριαρχικών αντιλήψεων.

Η συντεταγμένη παροχή υποστήριξης στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι απαραίτητη, καθώς και η σχετική ευαισθητοποίηση είναι ζωτικής σημασίας, όπως και η ενθάρρυνση των θυμάτων να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους.

Τα αίτια συνεπώς της βίας, πρέπει να αναζητηθούν όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο αλλά και ιδιαίτερα σε δομικό επίπεδο. Αυτές οι αιτίες πρέπει να εξαλειφθούν προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω βία.

Για να περιορίσουμε το φαινόμενο είτε ως θύματα είτε ως μάρτυρες βίας, πρέπει να μιλάμε. Πρέπει να λαμβάνουμε στα σοβαρά κάθε απόπειρα βίας και κακοποίησης. Ας μην ακολουθούμε στερεότυπά, ας μην ακολουθούμε το πλήθος, ας μην υποκύπτουμε στην πίεση. Μόνο έτσι θα συμβάλουμε για μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία χωρίς βία και αποκλεισμούς.