Η πολιτιστική κληρονομία της Ευρώπης

Γράφει ο Τάσος Βασιάδης

Οι λαοί της Ευρώπης και όλου του κόσμου, υποδέχθηκαν με ιδιαίτερους πανηγυρισμούς το Νέο Έτος, παρά τα ζοφερά προβλήματα που κληροδοτήθηκαν και εξακολουθούν να υφίστανται με ιδιαίτερη ένταση.

Πέραν από τους πανηγυρισμούς όμως, που διήρκεσαν όπως αναμένονταν πολύ λίγο, καθώς τα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τους Λαούς παραμένουν σε έξαρση, η Ευρώπη εξακολουθεί να προβάλλει τον ισχυρό συμβολισμό της πολιτιστικής κληρονομιάς και του ρόλου της, στην διαμόρφωση κοινής αντίληψης για την ιστορία και την ταυτότητα της.

Στην πολιτιστική κληρονομιά μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι, μνημεία αρχιτεκτονικής αξίας και κτίρια, λαϊκές παραδόσεις και τέχνες, διαχρονικές πνευματικές δημιουργίες, βιβλιοθήκες και αρχεία, τουριστικά αξιοθέατα, περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, άυλες αξίες κλπ.

Αυτά όλα συνθέτουν την κοινή συνείδηση ότι η πολιτιστική κληρονομιά  της  Ευρώπης  βρίσκεται  στο  επίκεντρο  της συλλογικής μνήμης και της ταυτότητας των ευρωπαίων πολιτών, ενώ διαδραματίζει σημαντικό οικονομικό ρόλο.

Εκατοντάδες χιλιάδες άτομα απασχολούνται άμεσα στον τομέα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και σχεδόν δέκα εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη συνδέονται έμμεσα με την πολιτιστική κληρονομιά, που κατανέμονται στον τουριστικό και τον κατασκευαστικό τομέα, τις βοηθητικές υπηρεσίες, στις μεταφορές, στις υπηρεσίες διερμηνείας, τη συντήρηση, την ασφάλεια κλπ.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εντάσσει στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης την υποστήριξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, με ένα ευρύ πρόγραμμα επιχορήγησης έργων που σχετίζονται με την πολιτιστική ανάπτυξη των περιφερειών.

Η αξιοποίηση των προβλεπόμενων κονδυλίων για την πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί μια εμφανή πρόκληση για την Ελλάδα που κατά κοινή διαχρονική αναγνώριση, αποτελεί την κοιτίδα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού.

Δίδεται έτσι η ευκαιρία να αναδειχθεί η ελληνική ταυτότητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού και να διεκδικηθούν πόροι για τη διατήρηση, την ψηφιοποίηση, τις υποδομές, την έρευνα και την ανάδειξη, για να αναφερθούν μόνο ελάχιστοι από τους τομείς που υποστηρίζονται από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα.

Η αξιοποίηση των προβλεπόμενων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ευρώπης, αποτελεί μια πρόκληση για αποτελεσματικές παρεμβάσεις, ώστε να σταματήσει η μείωση των δημόσιων προϋπολογισμών για τον πολιτισμό, να αναταχθεί η φθίνουσα συμμετοχή σε παραδοσιακές πολιτιστικές δραστηριότητες, να ισχυροποιηθούν οι πιέσεις για την διαφύλαξη του περιβάλλοντος, να αναδειχθεί η ανάγκη προστασίας των περιοχών ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, να αναδειχθούν οι χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς και να ανακοπεί η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών.

Η σημαντική πολιτιστική ποικιλότητα της Ελλάδος σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο αποτελεί μοναδικό καταλύτη για ανταλλαγές μεταξύ ατόμων κάθε ηλικίας και κάθε κοινωνικού και πολιτιστικού υπόβαθρου.

Ειδικότερα σε περιφερικό και τοπικό επίπεδο, η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά που σηματοδότησε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, εντείνει την κοινωνική συνοχή και ένταξη, με την αναζωογόνηση παραμελημένων περιοχών, τη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας και την προαγωγή κοινής αντίληψης για την ιδιότητα του μέλους μιας κοινότητας.

Στην εποχή των διεθνών αλλά και των εγχωρίων επισφαλών καταστάσεων, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την Πολιτιστική Κληρονομιά, αποτελεί μια ιστορική πρόκληση για την ανάπτυξη του τόπου.

Προς τούτο απαιτείται η δυναμική και έγκαιρη ενεργοποίηση κάθε αρχής, φορέα και παράγοντα σε κεντρικό, περιφερικό και τοπικό επίπεδο.