Μια άλλη πλατεία

Του Στέργιου Καλπάκη

Τρία χρόνια πέρασαν από την εποχή που χιλιάδες πολίτες συνωστίζονταν στις πλατείες των αγανακτισμένων και οι περισσότεροι έχουμε δεχτεί διαδικτυακή πρόσκληση συμμετοχής σε μία μεταμνημονιακή αναβίωση του εθίμου της πλατείας. Σε μέρες κρίσιμες για τη διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος, μόνο αποτρέποντας φαινόμενα εθνικιστικού λαϊκισμού που αναπτύχθηκαν κατά το παρελθόν στις αυθόρμητες κι απροστάτευτες συνάξεις, θα βάλουμε πλάτη στην προσπάθεια της κυβέρνησης να αποκαταστήσει το ρόλο ισότιμου εταίρου για τη χώρα μας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Tο φαινόμενο των αγανακτισμένων εξελίχθηκε σε κορυφαία εκδήλωση πολιτικής ανωριμότητας για την ελληνική κοινωνία -η οποία αν δεν ήταν πάντα συντηρητική, σίγουρα συντηρητικοποιήθηκε τη δεκαετία της πλασματικής ανάπτυξης- και γι αυτό δε μακροημέρευσε. Η μετάβαση έτσι, στην εποχή της σοβαρότητας και της δημιουργίας έχει να κάνει σίγουρα με τη διαμόρφωση νέων αφηγήσεων και διεκδικήσεων. Από τις πλατείες των κοινωνικών ομάδων, των μακεδονομάχων, των θρησκόληπτων και των εθνικιστών, στις πλατείες των ενεργών πολιτών που αγωνίζονται για ισότητα, για οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα, για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, για διεθνές κυνήγι της φοροδιαφυγής, συνεχή αναδιανομή και προστασία του περιβάλλοντος.

Οι νέες πλατείες λοιπόν, πρέπει να αποτελέσουν μέτωπο απέναντι σε αυτούς που είτε αντιλαμβάνονται την Ευρώπη με έναν μόνο τρόπο, το νεοφιλελεύθερο και καλούν μάλιστα Ευρωπαίους τεχνοκράτες «να σπάσουν τον τσαμπουκά» στους εκλεγμένους, με χιλιάδες ψήφους, εκπροσώπους του ελληνικού λαού, είτε σε αυτούς που πιστεύουν ότι κάθε μορφή συμβιβασμού, ακόμα και αμοιβαίως επωφελούς με τους εταίρους μας, είναι εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Μέτωπο δηλαδή απέναντι στις δύο αλληλοτροφοδοτούμενες λογικές που εν τέλει θρέφουν τη χειρότερη εκδοχή εθνικισμού.

Οι πλατείες της ώριμης κοινωνίας γνωρίζουν πολύ καλά τι διεκδικούν, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η μετάβαση από το φαύλο κύκλο της ύφεσης στην εποχή της βιώσιμης ανάπτυξης, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλη την Ευρώπη. Είναι ένας ανοιχτός χώρος διαλόγου πολιτών και παραγωγής σύγχρονου προοδευτικού προγραμματικού λόγου. Σε αντίθεση με τις πλατείες του πατριωτικού συναισθηματισμού, του όχλου που κινητοποιείται από ένα βουρκωμένο ομιλητή ή από γερόλυκους του εθνικολαϊκισμού, με σκοπό να ικανοποιήσει τις εθνικιστικές του ανάγκες που αναπτύχθηκαν την προηγούμενη περίοδο της αφασίας.

Αν ο Διαφωτισμός ήταν η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του, τότε η συμφιλίωση του σύγχρονου Έλληνα με το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι η απελευθέρωση από τη δική του ανωριμότητα. Έτσι, όσοι βρεθούν στις πλατείες για να στηρίξουν την κυβέρνηση, πρέπει να έχουν καλά στο μυαλό τους τα λόγια του Υπουργού Οικονομικών για την «Ευρώπη του Ορθού Λόγου και των συμβιβασμών» και τις προσπάθειες του Πρωθυπουργού να πείσει τους Ευρωπαίους συνομιλητές ότι «για την Ελλάδα, η Ευρώπη είναι το κοινό μας σπίτι», όσο κι αν το υπονόμευε τέσσερα χρόνια. Αν πραγματικά θέλουμε να τους στηρίξουμε, πρέπει να αποβάλλουμε από τις πλατείες τις αντιδυτικές μαγκιές αλλά και να απομονώσουμε τα σύγχρονα φιλορωσικά ιδεολογήματα περί ευρασιατικών ενώσεων, νεοφασιστικής και αντισημιτικής εμπνεύσεως.

Οι πλατείες θα αποτύχουν παταγωδώς, αν λειτουργήσουν ως ριζοσπαστικό αντίβαρο εσωτερικής κατανάλωσης και ικανοποίησης κρατιστών, αριστεριστών και εθνικιστών απέναντι σε μία ρεαλιστική στροφή της κυβέρνησης, την οποία χαιρετίζω. Η επιτυχία τους θα είναι δεδομένη, αν έμπρακτα σταθούν στο πλευρό της ελληνικής αντιπροσωπίας, στη διεκδίκηση μίας ομαλής μετάβασης στην εποχή της ανάπτυξης και της ολοκλήρωσης. Χωρίς μαξιμαλισμούς και αντιμνημονιακά ταμπού αλλά με λογικές προτάσεις που θα αντικαταστήσουν ισοδύναμα τους επαχθείς όρους των προγραμμάτων. Εγώ προσωπικά σε αυτή την πλατεία είμαι. Ελπίζω να έρθουν κι άλλοι.