Κάνουν οι αριστερές κυβερνήσεις συμβιβασμούς;

Του Κώστα Καραγιάννη

Ζήσαμε τις απερίγραπτες αυτές ημέρες των σκληρών διαπραγματεύσεων και έντονων αντιπαραθέσεων στα πλαίσια των συνεδριάσεων του Eurogroup και όχι μόνον, που οδήγησαν σε μία συμφωνία για τέσσερις μήνες και οψόμεθα.

Ένα είναι το γεγονός, πως η χώρα γύρισε σελίδα μέσα σε μια νέα ελληνική πολιτική πραγματικότητα που κινητοποίησε και απασχόλησε τον κόσμο ολόκληρο, από τον απλό λαό που βγήκε στους δρόμους, μέχρι τους προέδρους, τους πρωθυπουργούς και τους υπουργούς των μεγαλύτερων χωρών.

Ως προς το αποτέλεσμα. Είναι συνηθισμένο και αναμενόμενο μετά από τέτοιου τύπου συγκρούσεις, οι συμφωνίες που προκύπτουν να μοιάζουν με «δελφικό χρησμό», να εμπεριέχουν «δημιουργική ασάφεια» που ως ένα βαθμό να αφήνουν περιθώρια για ορισμένες διαφορετικές ερμηνείες γύρω από τα επίδικα. Ανεξαρτήτως αποτελέσματος πάντως, σ' αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν πως θα μπορούσαμε να πετύχουμε περισσότερα, πως αποτύχαμε κλπ κλπ.

Είναι λοιπόν το ποτήρι της συμφωνίας μισογεμάτο ή μισοάδειο;

Ισχύει το πρώτο αν ακούσουμε τις εκδοχές που λένε: «Κερδίσαμε μια μάχη» (Α. Τσίπρας), κάναμε ένα «μικρό βήμα σε μια νέα κατεύθυνση» ( Γ. Βαρουφάκης), «Η Ελλάδα τα πήγε καλά. Περιθώριο ανάσας, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη μάχη που έχει μπροστά της» (P. Krugman) κλπ.

Το δεύτερο αν ακούσουμε τους Σαμαρά- Βενιζέλο και, από άλλη βέβαια οπτική, ορισμένους που λειτουργούν παρορμητικά και άλλους που υποκρίνονται ή πάσχουν από παιδικές αρρώστιες και προτείνουν "ούτε βήμα πίσω". Η ρήση αυτή που φαντάζει υπερήφανη και ανυποχώρητη δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη της ούτε τις συμμαχίες, ούτε τους υπάρχοντες κάθε φορά συσχετισμούς δύναμης στα πεδία λειτουργίας και παρέμβασης της χώρας, ούτε και την καταλληλότερη στιγμή για την όποια ρήξη. Αυτοί αδημονούν και ξεχνούν αυτό που κάποτε είπε ο Ν. Μαντέλα: « μην βιάζεστε όλα θέλουν τον ανάλογο χρόνο για να γίνουν». Υπερεκτιμούν ή φαντάζονται πως μια χώρα μπορεί να κουβαλήσει το σταυρό για ολόκληρη την Ευρώπη. Σε όσους όμως ασχολούνται με θέματα πολιτικής στρατηγικής και τακτικής είναι γνωστή η φράση: «Το να αρνείσαι τους συμβιβασμούς «από άποψη αρχών», το να αρνείσαι γενικά οποιονδήποτε συμβιβασμό, αποτελεί κάτι το παιδαριώδες, που είναι δύσκολο ακόμη και να την πάρει κανείς στα σοβαρά.»

Διαλέγουμε την πρώτη εκδοχή και επισημαίνουμε την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των προηγούμενων κυβερνήσεων των μνημονίων και της σημερινής. Οι προηγούμενες έλεγαν και επαναλαμβάνουν και σήμερα ξεδιάντροπα, πως αυτή η των μνημονίων «είναι η μόνη στρατηγική που υπήρχε». Ενώ η παρούσα καταγγέλλει τα μνημόνια ως καταστροφικά, τα πολεμάει και παράλληλα καταθέτει εναλλακτική πρόταση.

Γιατί όμως η κυβέρνηση δέχτηκε κάποια στοιχεία του προηγούμενου καθεστώτος; Μα γιατί της τα επέβαλαν οι φορείς και θεματοφύλακες της νεοφιλελεύθερης λιτότητας, αφενός μεν για λόγους γοήτρου, αφετέρου δε μέσα από ένα συνδυασμό ιδιοτέλειας, ιδεοληψίας και έλλειψης σύνεσης, αυτοί επέλεξαν τον εκβιασμό, το δρόμο της επίδειξης δύναμης (π.χ. δεν δέχτηκαν το οφθαλμοφανές ότι το μνημόνιο απέτυχε). Το κόστος για τους ίδιους δεν θα είναι ανύπαρκτο και δεν θα αργήσει να φανεί. Για τα παραπάνω δεν ευθύνεται ούτε ο Α. Τσίπρας που δεν φοράει γραβάτα ούτε ο Γ. Βαρουφάκης με το δικό του στυλ.

Είναι επόμενο σε τέτοιες περιπτώσεις να επιλέγεις- και αυτό αν δύνασαι- να κερδίσεις χρόνο. Να δώσεις επιμέρους μάχες και να κρατάς την αποφασιστική για τον κατάλληλη στιγμή. Οι αντίπαλοι θεωρούν πως με τους όρους και τις δεσμεύσεις που επιβάλουν θα σε βρουν σε χειρότερη μοίρα και ή θα σε ενσωματώσουν στη λογική τους ή θα σε υποτάξουν. Εσύ από την άλλη μεριά οφείλεις να οργανώνεσαι, να προετοιμάζεις τα δικά σου όπλα, τις δικές σου άμυνες. Εδώ οι προτάσεις, οι συμβολές, οι ανησυχίες και οι κριτικές μπορούν να είναι ευπρόσδεκτες.

Μπορούμε να προβλέψουμε την έκβαση αυτού του «πολέμου» για την επιβίωση και την αξιοπρέπειά μας; Δύο πράγματα μπορούν να λεχτούν. Πρώτον αν δεν πιστεύαμε πως υπάρχουν περιθώρια νίκης δεν θα άξιζε να το προσπαθήσουμε. Και δεύτερον πως το πιο σημαντικό δεν είναι το να αναμένουμε ή το να ευχόμαστε να γείρει η ζυγαριά προς το μέρος μας αλλά, το να συμβάλλουμε στη δημιουργία των προϋποθέσεων για κάτι τέτοιο. Αυτά απαιτούν νου, συνοχή, αντοχή, συμμαχίες και κυρίως τη λαϊκή συμμετοχή και ενότητα. Η πορεία προς τη δικαίωση περιλαμβάνει επιθέσεις και υποχωρήσεις, επιμέρους νίκες και συμβιβασμούς. Αυτές τις μέρες στη σκέψη μας έρχονται φράσεις που αποτελούν αποστάγματα παρεμβάσεων και αγώνων για τη χειραφέτηση των λαών όπως: « Ήταν πραγματικά ένας συμβιβασμός με τους ιμπεριαλιστές, μα ακριβώς τέτοιος και σε τέτοιες περιπτώσεις, που ήταν υποχρεωτικός.» (Για τη συμφωνία του Μπρεστ) και «Υπάρχουν συμβιβασμοί και συμβιβασμοί. Πρέπει να ξέρεις να αναλύεις την κατάσταση και τους συγκεκριμένους όρους κάθε συμβιβασμού ή κάθε ποικιλίας συμβιβασμού.»

Η κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας πρέπει να σταθεί στα πόδια της και να περπατήσει. Έχει πολλά να κάνει και να προσφέρει. Ότι και αν λένε στα ΜΜΕ οι μικρόψυχοι αντίπαλοι εντός και εκτός της χώρας, ο λαός μέσα από την πρωτογενή ενημέρωσή του αλλά και με το ένστικτό του κατανοεί ποιοι είναι με το μέρος του, κατανοεί ποιοι είναι σάρκα από τη σάρκα του. Κατανοεί και ποιοι είναι οι εχθροί του. Ποιοι εμποδίζουν την κυβέρνηση να κάνει τη δουλειά της, να επιτελέσει το έργο που της ενέθεσε ο ελληνικός λαός. Ακούει τι λένε οι Σόιμπλε- Μέρκελ και οι Σαμαράς-Βενιζέλος και πόσο αυτά που λένε μοιάζουν μεταξύ τους. Κατανοεί ποιοι εκλέχτηκαν να τον υπηρετήσουν και στηρίζει με συντριπτική πλειοψηφία τις προσπάθειες για την κοινωνική σωτηρία και για την αποτίναξη της θηλιάς που του έχουν περάσει στο λαιμό οι λεγόμενοι εταίροι και δανειστές. Η ημέρα αυτή μάλλον δεν θα αργήσει να έρθει.

Ο Κώστας Καραγιάννης είναι Φυσικός