Ασφαλιστικό: Ζήτημα επιβίωσης πολλών εκατομμυρίων

Του Γιώργου Ουρσουζίδη

Η κυβέρνηση προχωράει σε μια απολύτως αναγκαία ασφαλιστική μεταρρύθμιση, που πρέπει, που επιβάλλεται, να έχει ένα και μόνο στόχο:

Ένα βιώσιμο σύστημα ασφάλισης, που να εξασφαλίζει τα αναγκαία για τη ζωή, μια απλή και απέριττη ζωή, για τα γηρατειά. Αρκεί να υπάρχει πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερους.

Αυτή την αυτονόητη αλήθεια την ακούς παντού, στα ταξί, στα καφενεία, στο δρόμο, από κάθε καλοπροαίρετο πολίτη αυτής της χώρας. Από καιρό οι έλληνες συνταξιούχοι, αλλά και οι εργαζόμενοι κυρίως στον ιδιωτικό τομέα περιμένουν να δουν την εξέλιξη του ζητήματος. Να φύγει επιτέλους απ΄ τη ζωή τους η ανασφάλεια.

Στο αναδιανεμητικό σύστημα που εφαρμόζουμε στη χώρα μας, η κοινωνική ασφάλιση λειτουργεί ως εξής: οι σημερινοί εργαζόμενοι πληρώνουν εισφορές οι οποίες αναδιανέμονται άμεσα ως συντάξεις στους τωρινούς συνταξιούχους. Όταν φτάσει η ώρα των σημερινών εργαζόμενων να βγουν στη σύνταξη, αυτή θα προέλθει από τις εισφορές των μελλοντικών εργαζόμενων. Από τις εισφορές επίσης, τα ταμεία δημιουργούν αποθεματικά για τις ανάγκες ρευστότητας του κοντινού μέλλοντος. Το ύψος των συντάξεων μοιραία εξαρτάται από μια σειρά οικονομικών παραμέτρων:

● Η πρώτη και κυριότερη είναι η ανεργία. Όσο υψηλότερη είναι η ανεργία τόσο λιγότερες εισφορές εισπράττουν τα ταμεία και συνεπώς υπάρχουν λιγότερα χρήματα για να αναδιανεμηθούν σε συντάξεις.

● Η δεύτερη παράμετρος είναι τα αποθεματικά των ασφαλιστικών οργανισμών. Στο πρόσφατο οικονομικό παρελθόν της Ελλάδας τα αποθέματα των ταμείων έχουν δεχτεί ισχυρά πλήγματα, όπως η μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση του 1999, η υπόθεση των δομημένων ομολόγων του 2005-07, το PSΙ του 2011.

● Η τρίτη παράμετρος είναι οι προσδοκίες για την πορεία των αγορών στις οποίες θα επενδυθούν τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών οργανισμών τόσο από πλευράς αναμενόμενων αποδόσεων όσο κι από πλευράς ρίσκου.

Για πρώτη φορά, επιχειρείται να αντιμετωπιστεί το δύσκολο πρόβλημα της βιωσιμότητας των ασφαλιστικού συστήματος της χώρας. Πρέπει να αναφερθεί, η διαχρονικά κάκιστη διαχείριση του ασφαλιστικού από τις πολιτικές ηγεσίες, που με ανεξέλεγκτες παροχές επιχειρούσαν να κρατηθούν στην εξουσία, υποθηκεύοντας τις μελλοντικές γενιές των Ελλήνων. – Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα.

Η επικείμενη μεταρρύθμιση, επιχειρεί τον εξορθολογισμό και τη βιωσιμότητα του συστήματος:

● Καταργεί τις πρόωρες συντάξεις, που τόσο πλουσιοπάροχα παρείχαν οι προηγούμενοι, ανεβάζοντας τη συνταξιοδοτική δαπάνη σε δυσθεώρητα ύψη, που είναι πλέον αδύνατον να καλυφθεί από τις τρέχουσες εισφορές.

● Θίγει τις υψηλές και τις πολλαπλές συντάξεις, θέτοντας ανώτατο πλαφόν 3.000 € στις πολλαπλές και 2.300 € στις υψηλές. Ίσως υπάρξει και περαιτέρω μείωση, με την οποία συμφωνώ απόλυτα.

● Διερευνώνται η μη δικαιολογημένες βάσει των εισφορών, καθώς και οι δόλιες συντάξεις, που κατά παράβαση της νομοθεσίας δόθηκαν στο παρελθόν, επιδίνοντας δραματικά τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων.

● Η συνταξιοδοτική δαπάνη μπορεί να μειωθεί, με αντίστοιχη μείωση των αναμενόμενων απολαβών των συνταξιούχων του μέλλοντος, εφόσον δεν υπάρξει οικονομική ανάκαμψη. Γίνεται δηλαδή, συσχέτιση της πορείας των οικονομικών της χώρας με τις απολαβές.

● Δεν υπάρχει η λογική των οριζόντιων περικοπών, και κανείς δεν τάσσεται υπέρ αυτού του μέτρου, γιατί δεν είναι σωστό, ούτε ωφέλιμο, να ανατρέπεις τα σχέδια και τον προγραμματισμό κανενός πολίτη, εφόσον μπορείς να το αποφύγεις. Αναπόφευκτα όμως, και αυτές σχετίζονται με την διαχείριση των πόρων του ταμείου και την πορεία της οικονομίας.

● Προκειμένου να αποκτήσει προοπτική βιωσιμότητας το σύστημα, θα μπορούσαν οι υψηλές και οι πολλαπλές συντάξεις να περιοριστούν στα 2000 €.

Ήρθε πλέον η ώρα της ευθύνης απέναντι στους πολίτες, το πρόβλημα ήταν ήδη γνωστό από παλιά, όλοι θυμόμαστε την μελέτη του καθ. Σπράου, όμως έλειπε το πολιτικό ανάστημα από τους τότε κυβερνώντες να εφαρμόσουν μέτρα εξυγίανσης – ενδίδοντας σε πρόσκαιρα κομματικά και πολιτικά οφέλη - όπως και από εκείνους που ακολούθησαν, οι οποίοι αποδείχθηκαν κυριολεκτικά ολετήρες του ασφαλιστικού και της οικονομίας της χώρας.

Ζούμε το αποτέλεσμα της διακυβέρνησης της χώρας των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, έχουμε πλέον την απαιτούμενη γνώση και εμπειρία, ξέρουμε τι πρέπει να αποφύγουμε και τι να επιδιώξουμε.

Να αποφύγουμε, τις εγκληματικές πολιτικές σκοπιμότητες, που για πάρα πολλά χρόνια υπηρέτησαν οι προηγούμενοι. Να επιδιώξουμε όλες εκείνες τις δυσάρεστες μεν, αλλά απαραίτητες επιλογές για το ασφαλιστικό σύστημα, ώστε να γίνει προσιτό, ελκυστικό και αξιόπιστο. Αυτό δυστυχώς, δεν είναι δυνατό να συμβεί, με μια απόφαση της βουλής ή με ένα προεδρικό Διάταγμα ! Αλλά :

Επιβάλλεται να αναστηθεί η οικονομία, να τροφοδοτηθεί με ρευστό η αγορά, ώστε να κινηθεί η παραγωγή και το εμπόριο, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, που με τη σειρά τους θα φέρουν και άλλες, μόνον έτσι μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα βιώσιμο και αξιόπιστο ασφαλιστικό, αλλά και στην ανάκτηση εμπιστοσύνης των επιχειρηματιών, που μετανάστευσαν τα τελευταία χρόνια σε όμορα κράτη.

Ειδικότερα ως προς τις διατάξεις του υπόψη νομοσχεδίου:

▲ «Από 1.1.2017 και εφεξής οι υφιστάμενες ασφαλιστικές κατηγορίες καταργούνται και το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζεται ως ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος.»

▲ Το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται ως το ποσό που αναλογεί στο 80% του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, που σήμερα αντιστοιχεί σε 586,25 €, δηλαδή για ετήσιο καθαρό εισόδημα μέχρι 7.035 €, καταβάλλεται :

α) Κύρια Σύνταξη
(586,25 x 80% x 12 x 14%) = 787,50 € ετησίως ή 65,63 € τον μήνα (2017)
(586,25 x 80% x 12 x 17%) = 956,25 € ετησίως ή 79,69 € τον μήνα (2018)
(586,25 x 80% x 12 x 20%) = 1.125,00 € ετησίως ή 93,80 € τον μήνα (2o19)

β) Κλάδος Υγείας
(586,25 x 80% x 12 x 6.95%) = 391.146 € ετησίως ή 32,60 € τον μήνα

Το οποίο Συνολικά σημαίνει:
1.167,50 € ετησίως ή 98,23 € τον μήνα (2017)
1.336,05 € ετησίως ή 112,29 € τον μήνα (2018)
1.504,80 € ετησίως ή 126,40 € τον μήνα (2019)

▲ Τα παραπάνω αφορούν μόνο στις εισφορές των αγροτών μέχρι το 2019.

▲ Από το 2020 και μετά, οι εισφορές είναι ίδιες για όλους τους ασφαλισμένους στο ένα και μοναδικό πλέον ταμείο.

Οι παραπάνω εισφορές, αναλογικά αυξάνονται για τα μεγαλύτερα εισοδήματα, για παράδειγμα (με τον κλάδο Υγείας) θα έχουν, ως ακολούθως:

● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 8.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των :
1.676 € ετησίως ή 139,67 € αντίστοιχα ανά μήνα, για το 2017 - Αγρότες
1.916 € ετησίως ή 159.67 € αντίστοιχα ανά μήνα, για το 2018 - Αγρότες

Για όλους τους ασφαλισμένους :
2.156 € ετησίως ή 179,67 € αντίστοιχα ανά μήνα, για το 2019
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 10.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 2.695 € ετησίως ή 224.58 € ανά μήνα - (2019)
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 12.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 3.234 € ετησίως ή 269.50 € ανά μήνα - (2019)
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 15.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 4.042,50 € ετησίως ή 336,87 € ανά μήνα - (2019)
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 20.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 5.390 € ετησίως ή 449,17 € ανά μήνα - (2019)
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 25.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 6.737,50 € ετησίως ή 561,46 € ανά μήνα - (2019)
● Για φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) 30.000 €, αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά της τάξης των 8.085,00 € ετησίως ή 673,75 € ανά μήνα - (2019)

▲ Το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς αποτελεί το ποσό της παραγράφου 2 του άρθρου 52 (10 πλάσιο του βασικού μισθού που εισπράττει ένας 25χρονος δηλαδή στα 586,25 ευρώ).

α) Κύρια Σύνταξη (2019)
(586,25 x 10 x 12 x 20%) = 14.070 € ετησίως ή 1.172 € τον μήνα

β) Κλάδος Υγείας (20119)
(586,25 x 10 x 12 x 6.95%) = 4.889 € ετησίως ή 407 € τον μήνα
Το οποίο σημαίνει Συνολικά : 18.959 € ετησίως ή 1.579 € τον μήνα

Συμπεράσματα:

Α) Θετικά
▲ Καθιερώνεται για πρώτη φορά η Εθνική Σύνταξη των 384 ευρώ. Η εθνική σύνταξη ισούται με το 60% του μέσου εισοδήματος και λειτουργεί ως ασπίδα κατά της φτώχειας και προστασία των μακροχρόνια ανέργων. Τη δικαιούνται όλοι (αρκεί να έχουν 15 χρόνια ένσημα), χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και χρηματοδοτείται από τη φορολογία και όχι τις εισφορές. Σε αυτήν θα προστίθεται το κομμάτι που απορρέει από τις εισφορές.
▲ Η αλλαγή ευνοεί πολλούς ελεύθερους επαγγελματίες με καθαρά κέρδη κάτω από 15.000 € ετησίως.
▲ Οι εισφορές είναι ανάλογες με το εισόδημα, όχι αυθαίρετες επί ασφαλιστικών κλάσεων που υπολόγιζαν μόνο το χρόνο επαγγελματικής ζωής. Έτσι οι νέοι επιστήμονες και οι αυτοαπασχολούμενοι θα ανακουφιστούν από υπέρογκες εισφορές.

Β) Αρνητικά
▲ Για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα, οδηγεί σε υπερδιπλασιασμό των ασφαλιστικών εισφορών.
▲ Με βεβαιότητα στα υψηλά εισοδήματα, θα έχουμε απόκρυψη εισοδημάτων, άρα εκτός της εισφοροδιαφυγής, θα προκύψει και φοροδιαφυγή.
▲ Αναφορικά με τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών με υψηλά εισοδήματα, διερευνάται η αναθεώρηση των προβλέψεων του νομοσχεδίου, ώστε να μην οδηγήσουν σε περεταίρω επιδείνωση, της ήδη προβληματικής κατάστασης, που αφορά στην καταβολή τους.

Στόχος μας είναι εξορθολογισμός του ασφαλιστικού συστήματος που προϋποθέτει: Tο κόψιμο των πολλαπλών, των μη δικαιολογημένων βάσει των εισφορών και δόλιων συντάξεων. Τον περιορισμό των δαπανών, την τιθάσευση του ιερού τέρατος του Δημοσίου και τον περιορισμό των υψηλών συντάξεων. Τη ρύθμιση του χρέους, ώστε να μπει η αγορά σε τροχιά ανάπτυξης, και τη δημιουργία των απαραίτητων θέσεων εργασίας.