Πως το κάπνισμα επηρεάζει τη γονιμότητα

Γράφει ο Κούκος Σωτήριος MD, FEBU Χειρουργός Ουρολόγος-Ανδρολόγος

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος 2013, η οποία γιορτάζεται στις 31 Μαΐου είναι σωστό να αναφερθούμε στους όχι τόσο γνωστούς κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με το κάπνισμα όπως την υπογονιμότητα.

Πρόσφατες έρευνες, οι οποίες ασχολήθηκαν με τη σχέση καπνίσματος και γονιμότητας, έδειξαν πως οι γυναίκες και οι άντρες που καπνίζουν αντιμετωπίζουν πιο συχνά προβλήματα γονιμότητας. Έτσι, ο μέσος χρόνος σύλληψης στα ζευγάρια αυτά είναι αυξημένος με όλες τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο.

Οι γυναίκες φαίνεται ότι είναι πιο ευαίσθητες στις αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος. Τοξικές ουσίες που περιέχονται στον καπνό, καθώς και οι μεταβολίτες αυτών, φαίνεται να συγκεντρώνονται στο ωοθυλακικό υγρό και να επηρεάζουν την ικανότητα του ωαρίου για γονιμοποίηση και ομαλή εμβρυϊκή ανάπτυξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι γυναίκες καπνίστριες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση έχουν χαμηλότερα ποσοστά επιτυχούς γονιμοποίησης και εμφύτευσης εμβρύων. Επίσης, το χρόνιο κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία των ωοθηκών και να επηρεάσει ορμονικά τις γυναίκες αυτές.

Τα αρσενικά παιδία που κυοφορούν γυναίκες που καπνίζουν όταν γεννηθούν και ενηλικιωθούν φάνηκε να έχουν μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων, μειωμένο όγκο σπέρματος και διαταραχές στην φυσιολογική ανάπτυξη των όρχεων με αυξημένο ρίσκο για καρκίνο του όρχεως και κρυψορχία.

Από την πλευρά του άνδρα, υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν την αρνητική επίδραση του καπνίσματος στο σπέρμα. Συγκεκριμένα, οι άνδρες καπνιστές έχουν 15% με 20% μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων στο σπέρμα τους, μείωση του ολικού αριθμού σπερματοζωαρίων κατά 18%, μείωση του ολικού αριθμού κινούμενων σπερματοζωαρίων κατά 17%, μείωση της συγκέντρωσης κιτρικού οξέος κατά 23% ενώ η μορφολογία των σπερματοζωαρίων δεν φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά. Επίσης οι καπνιστές άνδρες έχουν υψηλά επίπεδα ορμόνης LH στο πλάσμα τους προκαλώντας έτσι μια κατάσταση ανδρογονικής ανοχής, δηλαδή μειωμένης δράσεις των ανδρικών ορμονών. Ακόμη στους άνδρες αυτούς έχει παρατηρηθεί μια αυξημένη συχνότητα αλλοίωσης του γενετικού υλικού των σπερματοζωαρίων κυρίως με τη μορφή κατακερματισμού του DNA. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της γονιμοποιητικής ικανότητας των σπερματοζωαρίων, την αύξηση των γενετικών ανωμαλιών και την πιο συχνή κατά 3 με 4 φορές εμφάνιση Συμπλεγμάτων-Συνδρόμων όπως το σύνδρομο δυσγενεσίας του όρχι που χαρακτηρίζεται από κρυψορχία, υποσπαδία, υπογονιμότητα και μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων.

Πάντως, και στους συστηματικούς άνδρες καπνιστές, παρατηρείται καθυστέρηση όσον αφορά το χρόνο που απαιτείται για να επέλθει αυτόματη σύλληψη.

Αν και δεν υπάρχουν μελέτες που να επιβεβαιώνουν ότι μετά τη διακοπή του καπνίσματος ο αριθμός των σπερματοζωαρίων αυξάνει, ωστόσο ο χρόνος σύλληψης μπορεί να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, γεγονός που θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο στα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Ειδικά στα ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση, η έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος, τόσο από τον άνδρα όσο και από τη γυναίκα, βελτιώνει σαφώς τα ποσοστά εγκυμοσύνης.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κάπνισμα είναι μια από τις βασικότερες αιτίες στυτικής δυσλειτουργίας στον άνδρα, στύση που είναι απαραίτητη και για μια καλή σεξουαλική ζωή αλλά και για την σύλληψη.

Τέλος, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, κίνδυνο υπογονιμότητας από το κάπνισμα διατρέχουν όχι μόνο οι ίδιοι οι καπνιστές, αλλά και οι παθητικοί καπνιστές. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που είναι παθητικές καπνίστριες καθυστερούν να μείνουν έγκυες, λόγω της αρνητικής επίδρασης του καπνού που εισπνέεται παθητικά.

Για περισσότερες πληροφορίες για την ακράτεια δείτε εδώ.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε τον σχετικό σύνδεσμο www.pliroforiodotis.gr/koukos