Συναίσθημα, τονικότητα και η επίδραση της μουσικής στον άνθρωπο
- Γράφτηκε από τον/την Αρθρογράφος
Γράφει ο Ιωάννης Στεργιόπουλος, πιανίστας-τσεμπαλίστας (RaM-RCL)
Υφίσταται πως η μουσική, από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε ένα μέσο προώθησης της πνευματικότητας του ανθρώπου. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι αναφέρθηκαν στην καθαρτική-θεραπευτικη δύναμη της μουσικής, καθώς από τον Πυθαγόρα τον πρώτο τεκμηριωμένα θεωρητικό όλου του κόσμου μέχρι και σήμερα η μουσική έχει γίνει φάρμακο κυρίως για την σωστή ανάπτυξη τον νου,της σκέψης, την ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης και καλύτερης επίδοσης στην μελέτη αλλά μέχρι και θεραπείας από ψυχολογικές και ψυχικές διαταραχές... "H μουσική δίνει φτερά στην ψυχή" Πλάτωνας 428-347 Π.Χ.
Έρευνες του πανεπιστημίου του Κεντ έχουν δείξει ότι η κλασική μουσική στα σχολεία (στα διαλείμματα) βοηθάει στην διαμόρφωση ενός ήρεμου κλίματος, στην χαλάρωση και ανακούφιση από αρνητικά συναισθήματα, καθώς και ένα πολύ σημαντικό αποτέλεσμα ήταν να μειωθεί η ενδοσχολική βία και τα περιστατικά Bullying...
Δεν έχει σημασία αν η μουσική που ακούμε είναι θλιβερή δηλαδή σε ελάσσονα η μουσική χαρούμενη δηλαδή σε μείζονα. Μπορεί κάλλιστα μια ελάσσονα τονικότητα να μας κάνει να χαλαρώσουμε και να μας δώσει διάθεση παρότι ένα κομμάτι σε μια μείζονα τονικότητα... Το συμπέρασμα αυτό το έβγαλα από προσωπική εμπειρία γυρνώντας πολλές φορές από το σχολείο κουρασμένος το πρώτο πράγμα που έκανα δεν ήταν ούτε να κάνω μπάνιο ούτε να φάω αλλά ήταν το να βάλω ενα μέρος από τα κατά Ματθαίον πάθη του Γ.Σ Μπαχ η ένα απόσπασμα από το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ και διαπίστωνα ότι αν και σε ελάσσονες τονικότητες και πολύ θλιμμένα και πένθημα κομμάτια εμένα μου έδιναν διάθεση και χαλάρωση...
Από τον μεσαίωνα μέχρι το μπαρόκ υπήρχε μια θεωρία η οποία έλεγε ότι κάθε μία τονικότητα "συμβόλιζε" ένα η και περισσότερα συναισθήματα και όταν ακούγαμε την συγκεκριμένη τονικότητα κινητοποιούνταν διάφορα συναισθήματα μέσα μας πχ Η ντο μείζονα θεωρούταν λόγο του κουρδίσματος εκείνης της εποχής μία τονικότητα εύθυμη και χαρούμενη. Η φα ελάσσονα μια πένθιμη και συγχρόνως σπάνια τονικότητα εξ ου και οι συνθέτες την φύλαγαν για σπάνιες περιπτώσεις πχ ένα σταμπατ μάτερ (Pergolesi,vivaldi). Η ντο δίεση ελάσσονα συμβόλιζε την εσωτερική επικοινωνία με τον Θεό λόγο του ιδιαίτερου κουρδίσματος της (4 διεσεις αρκετά φάλτσα για το κούρδισμα εκείνης της εποχής καθώς και πολύ δύσκολο να κουρδίσεις ένα τσέμπαλο ώστε να παίξεις ένα κομμάτι με 4 διεσεις).
Ο Μπαχ χρησιμοποιεί την τονικότητα ντο δίεση ελάσσονα σε ένα συγκλονιστικό πρελουδόφουγκο από τον πρώτο τόμο του καλώς συγκερασμένου πληκτροφόρου. Το λεγόμενο ιερό πρελουδόφουγκο διότι λέγεται ότι συμβολίζει τον Χριστό πάνω στον σταυρό τις μάστιγες που τρώει από τον εκατόνταρχο Λογγίνο καθώς και τα καρφιά που καρφώνονται στις παλάμες του... Η ρε μείζονα χαρακτηρίζεται ως θριαμβευτική τονικότητα μιλιταριστικη. Ο Βιβάλντι την χρησιμοποιει σε έργα που θέλει να δείξει επιβλητικότητα και θριαμβισμό πχ στην πρώτη κίνηση του Gloria στο χορωδιακό (Gloria in excelsis deo). Ο Χαίντελ επίσης την χρησιμοποιεί στο χορωδιακό από τον Μεσσία (Hallelujah).
Μερικά κομμάτια που προτείνω να ακούγονται από παιδιά ιδιαίτερα μικρής ηλικίες είναι:
Vivaldi concerto for mandolin in c major rv425
Vivaldi recorder concerto rv 443
Vivaldi Άρια από την όπερα "Farnace" Ricordati che sei rv 711
Handel Άρια από την όπερα του Αγριππίνα"se guinge in dispetto" hww 6
Καθώς και την συμφωνία από την Αγριππίνα "simfonia"
Henry Purcell Άρια από την όπερα του Dido and Aeneas "didos lament" Z626
J.sBach σουίτες για τσέλο bwv1007-1012
Bach harpsichord concerto in d minor bwv1052
Bach Τα κατά Ματθαίον πάθη bwv244
Johan pachelbell canon and gigue
Dietrich Buxtehude passacaglia in d minor BuxWV161
W.A Mozart eine kleine nachtmusik
W.A Mozart la clemenza di tito Άρια saltro che lagrime
Chopin nocturnes
L.Delibes flower duet lakme....
Κλείνοντας το άρθρο θέλω να επισημάνω ότι η μουσική είναι η μόνη κοινή γλώσσα των λαών δεν έχει σχέση αν είναι κλασική, μπαρόκ, ρομαντική, τζαζ, ποπ κλπ έχει σημασία η μετάδοση πολιτισμού, ιδεών ειρήνης και προπάντων καλής διάθεσης και συναισθημάτων!
