Ιταλικές ταινίες αφιέρωμα στον Nino Manfredi στον θερινό κινηματογράφο της ΚΕΠΑ Βέροιας

Ιταλικές ταινίες αφιέρωμα στον Nino Manfredi περιλαμβάνει το πρόγραμμα του θερινού κινηματογράφου της ΚΕΠΑ, στο πάρκο των Αγίων Αναργύρων με ελεύθερη είσοδο (9.15μμ), από τις 29/7 έως τις 31/7. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τις ταινίες Καβάλα στην τίγρη / A cavallo della tigre του Λουίτζι Κομεντσίνι (1961), Επιχείρηση Σαν Τζενάρο / Operazione San Gennaro του Ντίνο Ρίζι (1966) και Ανάμεσα στα θαύματα / Per grazia ricevuta σε σκηνοθεσία του ίδιου του Νίνο Μανφρέντι (1971).

Αξίζει να θυμηθούμε ότι:

• Η ταινία Per grazia ricevuta, σε σενάριο, σκηνοθεσία και με την ερμηνεία του Νίνο Μανφρέντι, βραβεύτηκε ως η καλύτερη ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Κανών.

• Την ταινία Operazione San Gennaro υπογράφει ο σπουδαίος σκηνοθέτης Ντίνο Ρίζι, ενώ ο οργιαστικός Νίνο Μανφρέντι ερμηνεύει εδώ έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του.

ΤΕ 29/7 Operazione San Gennaro / Επιχείρηση Σαν Τζενάρο

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Dino Risi.

Τρεις αμερικανοί απατεώνες, ο Τζακ, η Μάγκυ και ο Φρανκ, φτάνουν στη Νάπολη με στόχο να κλέψουν τον θησαυρό του Σαν Τζενάρο, πολιούχου της πόλης, η αξία του οποίου ανέρχεται στο μυθικό ποσό των 30 δισεκατομμυρίων λιρών. Έρχονται σε επαφή με τον φυλακισμένο Δον Βιτσέντσο, τον επονομαζόμενο και «Το Φαινόμενο», έναν βετεράνο διαρρήκτη θρύλο, που χαίρει μεγάλου σεβασμού από όλους και ο οποίος τους συστήνει για να στήσουν τη δουλειά, και τον Ντουντού, μια «λέρα» του υποκόσμου και προστάτη μιας κακόφημης συνοικίας της πόλης. Όταν όμως εκείνος μαθαίνει το ιερόσυλο του «χτυπήματος» διστάζει και μετά από την συμβουλή του Δον Βιτσέντσο, αποφασίζει να απευθυνθεί στον ίδιο τον Άγιο από τον οποίο παίρνει την «άδεια» να του κλέψει τον θησαυρό, αλλά του υπόσχεται ότι θα μείνει στην Νάπολη και δεν θα καταλήξει στην Αμερική. Μετά από πολλές περιπέτειες η συμμορία καταφέρνει να βάλει χέρι στον θησαυρό, αλλά την τελευταία στιγμή, παρεμβαίνει απρόβλεπτα η Μάγκυ, τον κλέβει και φεύγει για το αεροδρόμιο να πάρει το αεροπλάνο για την Αμερική. Στο παιχνίδι μπαίνει και ο αρχιεπίσκοπος της πόλης και τελικά ο Ντουντού επανακτά τον θησαυρό, αλλά αντί να τον κρατήσει για τον εαυτό του, όπως υπολόγιζε, αναγκάζεται να τον επαναφέρει στην θέση του, ενώ ο λαός της Νάπολης τον επευφημεί θεωρώντας τον λαϊκό ήρωα και σωτήρα της πόλης.

Mε τον σπουδαίο σκηνοθέτη Ντίνο Ρίζι σε μεγάλη φόρμα και τον οργιαστικό Νίνο Μανφρέντι σ' έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του, η Επιχείρηση Σαν Τζενάρο είναι μια ναπολιτάνικη εκδοχή του αρχέτυπου Ο κλέψας του κλέψαντος. Διασκεδαστική, απρόβλεπτη, με γρήγορο ρυθμό, γεμάτη σεναριακές ανατροπές και απρόβλεπτες καταστάσεις, ιερόσυλη, με γκροτέσκο χιούμορ και σουρεαλιστικές στιγμές (η σκηνή της έγκρισης της κλοπής από τον Άγιο), η ταινία είναι και μια θαυμάσια τοιχογραφία της Νάπολης: αναδεικνύει την γραφικότητα, την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα της μητρόπολης του ιταλικού Νότου, συλλαμβάνοντας την ουσία της ναπολιτάνικης νοοτροπίας και σαρκάζοντας το πιο ιερό της σύμβολο, τον πολιούχο της San Gennaro. Η εμφάνιση, σε πέντε σκηνές, του Τοτό (το άλλο σύμβολο της πόλης) στο ρόλο του «Φαινόμενου», σε μια από τις τελευταίες του κινηματογραφικές παρουσίες, είναι μια από τις υπεραξίες της ταινίας.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

• ΠΕ30/7 Per grazia ricevuta / Ανάμεσα στα θαύματα

Σκηνοθεσία: Nino Manfredi

Ένας χειρούργος καλείται επειγόντως σε μια μικρή ιδιωτική κλινική, όπου ένας άντρας, ο Μπενεντέτο Παρίζι, βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση. Στην αίθουσα αναμονής, γεμάτη αγωνία βρίσκεται η έγκυος σύντροφός του Τζιοβάνα, με την οποία συζεί εκτός γάμου, ενώ η θρησκόληπτη μητέρα της μάλλον προσεύχεται για τον θάνατο του άθεου Μπενεντέτο, έτσι ώστε η κόρη της να παντρευτεί κάποιον πιστό καθολικό. Η ταινία αφηγείται την ιστορία της ζωής του Μπενεντέτο από την παιδική του ηλικία μέχρι την ενηλικίωση, ο οποίος μεγάλωσε ορφανός, με μια θεία του μέσα σ' ένα περιβάλλον υποκρισίας, θρησκευτικού φανατισμού και καταπίεσης, στο οποίο κυριαρχούσαν η ενοχή, το αμάρτημα και η τιμωρία. Όταν μάλιστα έφτασε η ώρα της πρώτης θείας κοινωνίας, μια στιγμή πολύ σημαντική για κάθε πιστό καθολικό, ο μικρός θεωρώντας ότι είχε υποπέσει σ' ένα πολύ σοβαρό αμάρτημα για το οποίο δεν είχε εξομολογηθεί για να πάρει άφεση, το σκάει από την εκκλησία και στην διάρκεια της φυγής του πέφτει σ' ένα βαθύ γκρεμό. Όλοι όσοι τον ψάχνουν φοβούνται για το χειρότερο, αλλά ο Μπενεντέτο, ως εκ θαύματος, δεν έχει πάθει απολύτως τίποτα και τότε οι πάντες ξεσπούν δοξάζοντας τον Κύριο: Θαύμα, θαύμα. Θα ξανασυμβεί ένα ακόμα θαύμα και τώρα;

Tαινία που ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στους δραματικούς και στους κωμικούς τόνους, γραμμένη, σκηνοθετημένη και ερμηνευμένη από τον Νίνο Μανφρέντι, το Ανάμεσα στα θαύματα βραβεύτηκε ως καλύτερη ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Κανών του 1971, κατέκτησε κοινό και κριτική και υπήρξε η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία στην Ιταλία τη χρονιά 1970-71. Ο Νίνο Μανφρέντι αποφεύγοντας τα κλισέ και τις ευκολίες της ιταλικής κωμωδίας θίγει με ευαισθησία και χιούμορ δύσκολα και σύνθετα θέματα: την πίστη, την αθεΐα, την εκκλησιαστική υποκρισία και τα θρησκευτικά ταμπού, την δεισιδαιμονία, και το πώς η καταπιεστική καθολική εκπαίδευση μπορεί να ευνουχίσει το άτομο. Και όλα αυτά με ειλικρίνεια κι ένα ειρωνικό βλέμμα που αποφορτίζει τις δραματικές καταστάσεις. Εξαιρετική η επιλογή των χώρων στα εξωτερικά γυρίσματα και θαυμάσια η ερμηνεία του Λάιονελ Στάντερ στον ρόλο του Ορέστε, φαρμακοποιού-φιλόσοφου-σφόδρα αντικληρικού και μέντορα του Μπενεντέτο.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

• ΠΑ 31/7 A cavallo della tigre / Καβάλα στην τίγρη

Σκηνοθεσία: Luigi Comencini.

Ο Τζιατσίντο, ένας μικροεκβιαστής, είναι στη φυλακή. Όταν τον μεταφέρουν σ' ένα κελί όπου οι άλλοι τρεις φυλακισμένοι ετοιμάζονται να δραπετεύσουν, ο Τζιατσίντο αναγκαστικά τους ακολουθεί, παρόλο που έχει σχεδόν εκτίσει την ποινή του. Μ' έναν απ' αυτούς κρύβεται σ' ένα εγκαταλελειμμένο πλοίο και σχεδιάζουν να φύγουν κρυφά από τη χώρα. Όμως του λείπουν τα αναγκαία χρήματα και έτσι ο Τζιατσίντο γυρίζει στο σπίτι του για να μπορέσει να συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσό. Εκεί θα πρέπει να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι η σύζυγός του συζεί με κάποιον άλλο. Παγιδευμένος, αθώος και αφελής, θα πειστεί από τη σύζυγο, τον εραστή και τα παιδιά του, πως πρέπει να τον καταγγείλουν για να εισπράξει η οικογένεια το χρηματικό ποσό με το οποίο είναι επικηρυγμένοι οι δραπέτες...

«Ο Μονιτσέλι, ο Κομεντσίνι, ο Σκαρπέλλι και γω, καταλήξαμε σ΄ αυτήν την ιστορία, αφού είχαμε απορρίψει άλλες ιδέες... Η ταινία μας φαινόταν πολύ διασκεδαστική, με πολλές ευρηματικές στιγμές και ωραίο φινάλε, ενώ και ο Νίνο Μανφρέντι ήταν εξαιρετικός στο ρόλο του πρωταγωνιστή... Τελικά όμως ήταν υπερβολικά πικρή, περισσότερο πικρή παρά κωμική και το κοινό την απέρριψε...», λέει ο Άτζε που μαζί με τον Σκαρπέλι ήταν ένας από τους βασικούς σεναριογράφους και βασικούς συντελεστές της άνθησης της ιταλικής κωμωδίας στη δεκαετία του '60. Η ταινία Καβάλα στη τίγρη, παρά τις αμέτρητες απολαυστικές στιγμές της, επειδή αποτελούσε μια τολμηρή καταγγελία εναντίον του κατεστημένου της εποχής, καθώς δεν επικεντρωνόταν στη ζωή των φυλακισμένων αλλά, πράγμα που γινόταν για πρώτη φορά, στην ανθρώπινη υπόσταση του κρατουμένου όταν αυτός βγαίνει από το κελί, μας αφήνει με μια πικρή γεύση. Είναι φανερό ότι η ταινία μπορούσε να θεωρηθεί εξίσου κωμωδία αλλά και κοινωνική σάτιρα... Ο Τζιατσίντο Ρόσι είναι φυλακισμένος ανάμεσα σε δύο αντιμαχόμενους κόσμους: τον κόσμο της φυλακής που δεν του ανήκει και στον οποίο είναι υποταγμένος και τον κόσμο της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης και της οικογένειας στον οποίο ουσιαστικά δεν ανήκε ποτέ και που τον απορρίπτει, στέλνοντάς τον για δεύτερη φορά στη φυλακή».

(Απόσπασμα από την έκδοση Commedia all' italiana του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία του αφιερώματος στην ιταλική κωμωδία που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2002).